Kraszewski, Fredro, Dobrzyński. Frontyspis cyklu litografii `Wizeru…

Jest to litografowane przedstawienie alegoryczne, które stanowi frontyspis do jednego z zeszytów serii zatytułowanej „Wizerunki Polskie”. Obszerna, licząca kilkadziesiąt odbitek seria, wykonana była przez Maksymiliana Fajansa (1827-1890), warszawskiego litografia i fotografa, który prowadził w stolicy cieszący się uznaniem i bardzo popularny zakład przy ulicy Długiej. Zanim otworzył swoją własną działalność na polu modnej wówczas litografii, uczył się tej techniki w paryskim zakładzie litograficznym Rosé-Josepha Lemerciera (1803-1887), którego wydawnictwa charakteryzuje wysoki poziom artystyczny i drukarski. Praktykę odbył przy okazji swoich paryskich studiów artystycznych w pracowni Ary Scheffera. Zgodnie z tytułem, wydawnictwo „Wizerunki Polskie”, składało się serii litografowanych portretów, które wykonane były według rysunków, obrazów i fotografii uwiecznionych osób. Bohaterami „Wizerunków…” były znani i – przede wszystkim – zasłużeni w określonej dziedzinie Polacy, żyjący współcześnie, tj. w XIX wieku.

Prezentowana litografia jest okładką 10. z serii zeszytu, w skład którego weszły portrety wymienionych w tytule osób, tzn. dwóch literatów – Józefa Ignacego Kraszewskiego (1812-1887) i Aleksandra Fredry (1793-1876) oraz muzyka, Ignacego Dobrzyńskiego (1807-1867).

W scenie ukazane zostały w ujęciu alegorycznym trzy postaci: starca-kapłana, palącego ogień przed posągami bóstw pogańskich – co zapewne nawiązuje do tematów podejmowanych przez książki Kraszewskiego (przypomnijmy choćby „Starą Baśń”). W dolnej części kompozycji widzimy dwie siedzące młode kobiety; wokół nich zgrupowane zostały przedmioty i motywy odwołujące się do teatru oraz muzyki. Nie jest pewne, czy autorem pierwowzoru rysunkowego dla tej kompozycji był sam Fajans, czy – być może – francuski rysownik i malarz Célestin Nanteuil (1813-1873). Drugi z wymienionych był autorem rysunków stanowiących wzór dla dwóch innych okładek zeszytów (nr 2. i 3.) serii Fajansa.

Zeszyt, rysunek, portret, historia, malarstwo, muzyka, teatr, literatura, Maksymilian Fajans, „Wizerunki Polskie”, Célestin Nanteuil