Sylen

Prezentowany obiekt to owalny, wypukły wycisk gemmy na lekko wklęsłym tle, obwiedziony wałkiem z uskokiem i marginesem. Przedstawia sylwetkę  Sylena grającego na podwójnym flecie, zwanym aulosie. Postać jest naga, ma tylko na lewe ramię zarzucony płaszcz. Lewa noga Sylena jest wysunięta do przodu, co wskazuje na ruch. Satyr, towarzysz Dionizosa, symbolizuje harmonię z naturą, ale także nieokiełznane namiętności. Grając na flecie (aulos), który jest instrumentem pasterzy i faunów, satyr wprowadza dionizyjską atmosferę. Muzyka dętych instrumentów, pierwotna i prosta, kojarzona jest z tym światem, w przeciwieństwie do bardziej wyrafinowanej i metrycznej muzyki instrumentów strunowych, związaną z apollińską estetyką.

Gliptyczna kolekcja wilanowskiego zbioru, pierwotnie własność Stanisława Kostki Potockiego, licząca 239 wycisków, podzielona jest na dwie części, oznaczone numerami Wil.3083/1 i Wil.3083/2. Repertuar zawiera różnorodne odciski, w tym portrety, popiersia historyczne, postacie mitologiczne, sceny historyczne i mitologiczne, rzeźby, zwierzęta, wazy oraz maski. Składają się głównie z czerwonej masy, być może laki lub mastyksu, sugerując ich zróżnicowane pochodzenie.

W 1785 roku hrabia Potocki podróżował do Włoch, gdzie zgromadził około dwudziestu gemm antycznych, niektóre z własnych wykopalisk. Kolekcję później wzbogaciły podróże do Londynu, Paryża i Warszawy. Zbiory, przechowywane początkowo w pałacu Potockich w Warszawie, zostały przeniesione do pałacu w Wilanowie, gdzie stały się częścią ekspozycji muzealnej.

Trzy grupy obiektów w kolekcji to odciski gemm antycznych, ich kopie oraz kamienie naśladujące starożytne wzory. Sygnatury mistrzów greckich, takich jak Solon, Sostratos czy Aulus, nadają jej wyjątkowy charakter. Gliptyka, czyli sztuka rzeźbienia w kamieniu, posiada bogatą historię i była używana jako narzędzie dydaktyczne, jak również źródło inspiracji dla artystów.

Kolekcja Potockiego ma wartość zarówno artystyczną, jak i dokumentacyjną, umożliwiając zgłębianie tajników sztuki starożytnej i podziwianie portretów władców, herosów i scen historycznych. To fascynujące okno do przeszłości, stanowiące zarazem piękny zbiór i inspirujące źródło poznania dziejów.

Ilustracje pochodzą ze zbiorów Rijksmuseum Amsterdam oraz Muzeum Łazienki Królewskie, oraz “Admiranda Romanarum antiquitatum ac veteris sculpturae vestigia: anaglyphico opere elaborata ex marmoreis exemplaribus quae Romae adhuc extant in Capitolio, aedibus hortisque virorum principum ad antiquam elegantiam” 1693;

Opracowanie: Ewa Jakubowska-Smagieł, dr Ewa Mostowicz-Kapciak, Martyna Miroszewska (na podstawie materiałów Agaty Małkowskiej)