Pełnia w Sumiyoshi

Ta rycina pochodzi z Tsuki hyakushi (Sto widoków księżyca), zbioru 100 drzeworytów nishiki-e (wielobarwnych) w formacie ōban (ok. 25 x 38 cm) autorstwa Tsukioka Yoshitoshi (1839-1892). Ryciny były publikowane partiami przez Akiyamę Buemona w latach 1885-1892. Przedstawiają księżyc towarzyszący ilustracji japońskich i chińskich anegdot, wydarzeń historycznych i mitologii oraz scen z teatru kabuki i nō, a nawet współczesnego Tokio. Wszystkie drzeworyty z cyklu łączy obecność księżyca na każdej z rycin. Autor mistrzowsko stworzył nastrój przy pomocy księżyca i jego poetyckich czy ekspresyjnych możliwości.

Tsukioka Yoshitoshi był artystą ukiyo-e ze szkoły Utagawy Kuniyoshi (1797-1861), aktywnym od Bakumatsu (ostatnie lata szogunatu) do okresu Meiji. Stworzył szeroką gamę prac, w tym bijin-ga (obrazy pięknych kobiet), fuzoku-ga (obrazy obyczajowe) oraz obrazy postaci historycznych i literackich. Ukończona w roku jego śmierci seria ta jest wysoko ceniona jako arcydzieło ostatnich lat jego życia. To była najbardziej udana i po dziś dzień najsłynniejsza z serii drukowanych Yoshitoshiego. Podobno klienci ustawiali się w kolejce przed świtem, aby kupić każdy nowy drzeworyt cyklu.

W czasie czuwania w chramie Sumiyoshi w Settsu (obecnie południowa Osaka) poeta-dworzanin Fujiwara no Sadaie, lord Teika (1162-1241) zasnął. We śnie ukazał mu się Sumiyoshi no Kami, który był czczony jako patron poezji. Według sztuki teatru nō „Haku Rakuten”, Sumiyoshi uchronił poezję japońską przed wpływami chińskimi. Sumiyoshi tworzy silny podmuch wiatru, aby odesłać z powrotem do Chin statek którym podróżuje chiński poeta Rakuten'a. Fujiwara no Sadaie jest jednym z czterech wielkich poetów japońskich, który także ułożył wiele antologii poezji, między innymi „Ogura Hyakunin Isshu”.

W połowie wysokości, przy prawej krawędzi w ramce sygnatura autora: Yoshitoshi, pod nią prostokątna cynobrowa pieczęć: Taiso.

Katarzyna Paczuska