Puszka kwestarska

Czworoboczna puszka blaszana z niewielkim podłużnym otworem w górnej części i klapką zamykaną na klucz od spodu, emaliowana. Pomalowana została na dwa kolory (podzielona na połowę wzdłuż środka szerszych ścian). Lewa połowa puszki jest biała, prawa niebieska. Na szerszych ścianach znajdują się ilustracje i napisy. Ilustracje i napisy umieszczone na białej części tła są niebieskie, a na niebieskiej białe. Na ścianie frontowej centralnie umieszczony został monogram w języku hebrajskim oraz sześcioramienna gwiazda (gwiazda Dawida). W lewym dolnym rogu znajduje się niebieski napis w języku hebrajskim wykonany wersalikami „Keren Kajemet LeIsrael”. Na przeciwległej ścianie umieszczona została mapa (kolorem niebieskim na białej części) oraz sześcioramienna gwiazda (gwiazda Dawida; biała na niebieskim tle), a nad nią napis (również biały na niebieskim tle) w języku hebrajskim: „קרןקיימט / לייזראל” (Keren Kajemet LeIsrael; pol. Żydowski Fundusz Narodowy), nazwa organizacji wspierającej żydowskie osadnictwo w Palestynie. Monogram na frontowej ścianie to pierwsze litery nazwy organizacji w języku hebrajskim.

Organizacja Keren Kajemet LeIsrael została utworzona w 1901 roku w czasie Kongresu Syjonistycznego w Bazylei. Niedługo po jej utworzeniu żydowski urzędnik z Galicji, Chaim Kleinman, postawił w swoim biurze puszkę, zachęcając do zbierania pieniędzy na potrzeby skupywania ziemi w Palestynie przez Fundusz. Był to początek historii niebieskiej puszki, zwanej z jidysz ,,puszke", produkowanej i dystrybuowanej przez Fundusz przez dekady. W syjonistycznych domach i szkołach puszki stały na eksponowanym miejscu, a cotygodniowym rytuałem było wrzucenie do nich monety przed Szabatem. Puszka została przekazana do Muzeum przez Wiesława Uchańskiego. Puszka została – zgodnie z relacją darczyńcy – odnaleziona w Grodzisku Mazowieckim przy ul. Bałtyckiej, za belką stropową strychu rozbieranego domu pożydowskiego. Obiekt został przekazany darczyńcy przez robotników, do jego prywatnej kolekcji pamiątek historycznych.

Por. zdjęcie, na którym widoczna makieta z napisem קרןקיימט / לייזראל i mapą, takimi jak widoczne na puszcze, MPOLIN-A16.1.11. 

Marta Frączkiewicz