Księżyc nad wioską Chofu

Ta rycina pochodzi z Tsuki hyakushi (Sto widoków księżyca), zbioru 100 drzeworytów nishiki-e (wielobarwnych) w formacie ōban (ok. 25 x 38 cm) autorstwa Tsukioka Yoshitoshi (1839-1892). Ryciny były publikowane partiami przez Akiyamę Buemona w latach 1885-1892. Przedstawiają księżyc towarzyszący ilustracji japońskich i chińskich anegdot, wydarzeń historycznych i mitologii oraz scen z teatru kabuki i nō, a nawet współczesnego Tokio. Wszystkie drzeworyty z cyklu łączy obecność księżyca na każdej z rycin. Autor mistrzowsko stworzył nastrój przy pomocy księżyca i jego poetyckich czy ekspresyjnych możliwości.

Tsukioka Yoshitoshi był artystą ukiyo-e ze szkoły Utagawy Kuniyoshi (1797-1861), aktywnym od Bakumatsu (ostatnie lata szogunatu) do okresu Meiji. Stworzył szeroką gamę prac, w tym bijin-ga (obrazy pięknych kobiet), fuzoku-ga (obrazy obyczajowe) oraz obrazy postaci historycznych i literackich. Ukończona w roku jego śmierci seria ta jest wysoko ceniona jako arcydzieło ostatnich lat jego życia. To była najbardziej udana i po dziś dzień najsłynniejsza z serii drukowanych Yoshitoshiego. Podobno klienci ustawiali się w kolejce przed świtem, aby kupić każdy nowy drzeworyt cyklu.

Na grafice dwie wieśniaczki zmiękczają materiał moździerzami nad brzegiem rzeki Chofu, która słynęła z czystych wód i należała do Rzek Sześciu Klejnotów. Na słomianej macie leżą wyprane tkaniny. Za kobietami rozciągnięte zostały płótna, które się suszą. Scena nawiązuje do wiersza Fujiwara-no Teika (1162-1241) o rzece Chofu:

"W Tatzukuri

na tkaninie rozłożonym do wybielania

poranne krople rosy leżały lśniące sznurki

wioska Rzeki Klejnotów." Nad sceną świeci księżyc w pełni

Po prawej u dołu sygnatura autora: Yoshitoshi, pod nią prostokątna cynobrowa pieczęć: Yoshitoshi.

Katarzyna Paczuska