Pocałunek

Jan Wydra urodził się w ubogiej rodzinie. Po śmierci chorego na gruźlicę ojca na barki szesnastoletniego wówczas chłopaka spadł ciężar utrzymania matki i siostry. Podjął pracę w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie i był zmuszony przerwać edukację. Jednak miał silne pragnienie tworzenia. Po przerwaniu pracy kształcił się pod kierunkiem Tadeusza Pruszkowskiego, który docenił jego talent, i po dwóch miesiącach nauki Wydra został przeniesiony do grupy mistrzów. Już na początku nauki, w roku 1923, Pruszkowski zaprosił swoich uczniów do Kazimierza Dolnego na plener malarski. Niejednokrotnie w pracach Wydry pojawia się motyw z Kazimierza, samodzielnie, ale też jako część prac o rozbudowanej kompozycji, poruszających inną tematykę, jak w obrazie Macierzyństwo czy zaginionym Ukrzyżowaniu. Różnorodność podejmowanych przez artystę tematów świadczy o otwartości, niezamykaniu się w obrębie jednego zagadnienia.

Przyjaciel Wydry, Józef Czechowicz, z którego opinią malarz się liczył, tak twierdził: „Rysunek, ta pierwsza forma wypowiedzi artystycznej, jaką zdobył Wydra, ma u niego cechy lekkości i ścisłości zespolone w dziwny sposób. Lekkość ta nie wynika z traktowania tematu, ale z pewności oka i ręki […] w tej dziedzinie wielu mogłoby mu mistrzostwa pozazdrościć”.

Temat przedstawienia, jakim jest Pocałunek, niesie wiele powiązań, wśród których można wymienić Pocałunek autorstwa Gustava Klimta. Eros, nie tyle jako grecki bóg, ale znacznie szersze pojęcie odnoszące się do zmysłowej miłości, zajmuje w tym dziele miejsce centralne. Nastrój intymności stworzony półmrokiem światła lampy zostaje zakłócony przez wtargnięcie spojrzenia widza. Odwrócona kobieta o wyrazistych krągłościach, niczym w Wenus z lustrem Diego Velázqueza, pozostaje jednak postacią jeszcze bardziej tajemniczą niż w barokowym arcydziele, bo nie znamy jej twarzy, nawet z odbicia w lustrze, jak w przypadku mistrza Velzáqueza.

Klara Sadkowska