Wieszak

Wieszak ze sklepu z konfekcją w Grudziądzu, Rynek 6. 

Dar Gizeli Kanieckiej w imieniu Heleny Bogun. 

Po jednej stronie drewnianego łuku widoczny jest czarny napis wykonany za pomocą stempla: „BAZAR – Skład bławatów i konfekcji, Grudziądz, Rynek 6”. 

Właścicielem jednego z największych składów był F. Hernes, który posiadał również dwa dodatkowe składy obuwia przy ul. Wybickiego i Placu 23 Stycznia. 

F. Hernes uczestniczył w życiu politycznym gminy żydowskiej w Grudziądzu. W latach 1926–1928 toczyły się rozgrywki o wpływy w gminie pomiędzy Żydami miejscowymi, a Żydami napływającymi do miasta z różnych części kraju. W skład reprezentacji wybranej w 1926 r., jak i 1927 r. wszedł m.in. F. Hernes. Na skutek protestów grupy Żydów napływowych, którzy wykazali niezgodności przeprowadzonych wyborów ze statusem gminy oraz o nieokreśleniu czasu trwania wyborów – wyniki zostały unieważnione. Nazwisko „Hernes Minna” pojawia się także na liście członków Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Grudziądzu opłacających podatek w 1939 r. Bardzo prawdopodobne, że jest to osoba spokrewniona z F. Hernesem. (E. Alabrudzińska, Gmina wyznaniowa żydowska w Grudziądzu w latach 1920 – 1939, [w:] „Gminy Wyznaniowe Żydowskie w województwie pomorskim w okresie międzywojennym (1920 – 1939)”, red. J. Szilinga, s. 76–89). 

Wielu grudziądzkich Żydów uczestniczyło w procesie rozwoju lokalnej industrializacji i bankowości. Większość żydowskich mieszkańców miasta zajmowała się handlem i rzemiosłem. Ich firmy i mieszkania znajdowały się w najstarszej części miasta przy ulicach: Toruńskiej, 3 Maja (nazywano ją grudziądzkimi Nalewkami), Starej, Długiej, Groblowej, Szewskiej, Klasztornej, Wybickiego, Mickiewicza, Sienkiewicza, przy Starym Rynku i placu 23 Stycznia (kamienice przy tym placu spłonęły lub zostały wysadzone przez Niemców podczas wojny, po wojnie na miejscu części z nich założono planty, zob. https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/g/391-grudziadz/99-historia-spolecznosci/137350-historia-spolecznosci). Żydowscy kupcy zmonopolizowali handel tapetami i linoleum, podobny monopol mieli w odniesieniu do wyrobów żelaznych i składów żelaza. 

Kamienica, w której znajdował się sklep, nie przetrwała wojny. Została odbudowana, do dziś funkcjonuje jako gmach ze sklepami. 

Natalia Różańska