Belweder. "Powstanie"

Jest to druga z plansz 6-częściowego cyklu pt. „Powstanie” (zw. Też „Noc Listopadowa”), dokumentujących początek zbrojnego zrywu listopadowego roku 1830, znanego jako powstanie listopadowe (pozostałe to: „Plac Zygmunta”, „Most Sobieskiego”, „Arsenał”, „Więzienie na Lesznie”, „Ul: Długa i Miodowa” – zob. noty). Prezentowana odbitka ukazuje jedno z kluczowych wydarzeń początkowych chwil powstania jakim był atak grupy spiskowców na Belweder, siedzibę Wielkiego Księcia Konstantego Romanowa, wieczorem 29 XI 1830 roku.  Celem napaści było wykonanie zamachu na znienawidzonego brata carskiego, misja, która miała zdemobilizować siły rosyjskie, a która zakończyła się porażką, ponieważ Konstantemu udało się zbiec. Widzimy tu scenę  wieczorną, spomiędzy chmur wyłania się okrągły księżyc, wydarzenia rozgrywały się o w pół do ósmej. W pierwszym planie autor rysunku stanowiącego podstawę dla ryciny, Jan Feliks Piwarski (1794-1859), uwiecznił grupę spiskowców (tzw. belwederczyków), którzy, pod wodzą Ludwika Nabielaka biegną ze strzelbami, aby obezwładnić stojących u bram rezydencji strażników. Według relacji, spiskowcy szybko wdarli się do Belwederu, nie odnaleźli jednak wielkiego księcia, który – według różnych relacji, schował się w pokoju na strychu, lub uciekł z rezydencji w przebraniu kobiety. Warto zacytować krótkie wspomnienie tych wydarzeń Bogusławy Dąbrowskiej, córki Jana Henryka Dąbrowskiego: „A więc stało się! Nadszedł 29ty Listopad 1830go r. i ta owa burza, co zaczęła się na niebie Francji, brzemienna w uczucie swobody i wolności, zaszła z wolna do Warszawy, a tam wywołując ogień z kilkunastu gorących i odważnych piersi, uderzyła piorunem w pałac Belwederski!” (B. z Dąbrowskich Mańkowska, Pamiętniki, z. I, Poznań 1881, s. 113). Napisy dopełniające scenę zostały odbite z płyty; nad sceną: Powstanie; pod sceną: BELWEDER, 29 Listopada 1830.