Chodkiewicz Jan Karol (1560-1621) - portret

Nieznany z imienia i nazwiska malarz, aktywny w Polsce w pierwszej połowie XVII w., przedstawił na gładkim, ciemnym tle, półpostać hetmana Jana Karola Chodkiewicza (1560-1621), w starszym wieku, brodatego, z podgoloną „staropolską” czupryną, odzianego w ciemną szubę podbitą futrem, założoną na spodnią szatę, przewiązaną pasem kontuszowym. W prawej ręce portretowany dzierży wysadzaną kamieniami buławę hetmańską, drugą zaś opiera na rękojeści pałasza.

Jan Karol przyszedł na świat w 1560 r. jako syn Jana Hieronima Chodkiewicza, marszałka wielkiego litewskiego, kasztelana wileńskiego i jego żony Krystyny z domu Zborowskiej. W 1600 r. uzyskał godność hetmana polnego, pięć lat później – hetmana wielkiego litewskiego, następnie (1616) - wojewody wileńskiego. Zmarł 24 września 1621 r. w Chocimiu, podczas wyprawy wojsk polskich przeciw Turkom, którą dowodził.

W Spisie zbiorów wilanowskich, sporządzonym w 1834 r. przez Antoniego Jana Blanka (1785-1844) dla hrabiego Aleksandra Potockiego (1776-1845), portret został odnotowany pod numerem 448 jako: „Karól Chodkiewicz Hetman Wielki Koronny” (s. 42 Spisu). W 1877 r. Hipolit Skimborowicz i Wojciech Gerson opublikowali w swoim znanym wydawnictwie albumowym, zawierającym zbiór widoków i pamiątek oraz kopje z obrazów Galeryi Willanowskiej wykonane na drzewie w Drzeworytni Warszawskiej, drzeworyt J. Jezierskiego według rysunku J. Maszyńskiego, wykonanego na podstawie obrazu - zob. H. Skimborowicz, W. Gerson, Willanów […], s. 153, reprodukcja po s. 86).

Jan Karol Chodkiewicz (1560-1621), hetman wielki litewski, wojewoda wileński; Aleksander Potocki (1776-1845), hrabia; Jan Hieronim Chodkiewicz; Krystyna ze Zborowskich Chodkiewiczowa; szuba; buława hetmańska; pałasz; Antoni Jan Blank (1785-1844); J. Jezierski; J. Maszyński.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek