Naczynie do przechowywania wody i masato

W Muzeum Narodowym w Szczecinie znajduje się ponad 1,5 tys. obiektów amerykańskich. Gromadzenie zabytków z Amazonii zapoczątkowała współpraca z Ekspedycją Ekologiczną Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach zainicjowana w 1981 roku. Dzięki niej do szczecińskiego muzeum trafiło ok. 60 eksponatów pochodzących ze strefy lasów tropikalnych Peru. Prezentowane naczynie chomo do przechowywania wody i massato, piwa z bulw manioku, pochodzi właśnie z tej kolekcji. Tradycyjna ceramika Indian Shipibo z Peru wytwarzana jest bez użycia koła garncarskiego. Indianki lepią naczynia z doklejanych kolejno do siebie wałeczków gliny. Naczynia Shipibo można podzielić na niemalowane garnki przeznaczone do gotowania oraz malowane naczynia do przechowywania oraz serwowania płynów i jedzenia. Naczynia malowane, do których zalicza się prezentowane chomo, nie są przeznaczone do gotowania. Po wylepieniu ich powierzchnie są starannie gładzone. Na wysuszone naczynia nakładana jest farba, również starannie wygładzana, która stanowi tło dla wykonywanego po kilku dniach ornamentu. Tak przygotowane naczynia są następnie wypalane. Bezpośrednio po wypaleniu chomo zostaje pokryte warstwą żywicy, która zapewnia nieprzepuszczalność i dodaje blasku pokrywającym naczynie wzorom geometrycznym. Wszystkie desenie używane przez Indian Shipibo opierają się na zasadach horror vacui, symetrii i zmiennym kierunku linii. Prezentowane naczynie w większości zostało pokryte wzorem zw. quene. Są to szeregi zaokrąglonych i kanciastych linii w górnej części chomo. Brzusiec ozdobiono zygzakiem, który interpretowany jest jako motyw rąk lub skrzydeł. Do malowania ceramiki wykorzystywane są naturalne barwniki, takie jak glinka z dorzecza Ukajali oraz miękki łupek. Cienkie linie nakładane są za pomocą małych pędzelków z włosów ludzkich, grubsze maluje się pęczkiem bawełny. Indianie Shipibo mają fragmentaryczną wiedzę na temat znaczenia używanych wzorów, wciąż jednak je zachowują w przekonaniu o ich walorach leczniczych, duchowych i estetycznych.

Katarzyna Findlik-Gawron