Postać przodka

Dogonowie to przede wszystkim rolnicy, którzy muszą sobie radzić w bardzo trudnych warunkach. Zamieszkują około 700 wiosek. Większość z nich to małe skupiska zagród nieprzekraczające 500 mieszkańcami i tylko nieliczne z nich zamieszkuje ponad 1000 osób. Choć Dogonowie żyją na płaskowyżu, który stopniowo opada w dół w kierunku rzeki Niger oraz na rozległych, płaskich równinach Gondo i Seno rozciągających od podnóża Masywu Bandiagara do granicy z Burkiną Faso, to najgęściej zaludnione są wioski ulokowane wzdłuż piargu – rumowiska skalnego u podnóża Masywu. W kraju Dogonów nie ma stałego źródła wody, a opady deszczu zdarzają się tylko w czasie pory deszczowej, między czerwcem a październikiem. Gleba na skalistym płaskowyżu i urwisku oraz piaszczystej równinie jest bardzo uboga i musi być stale wzbogacana. Dogonowie rozwinęli doskonałe techniki rolnicze, dostosowane do trudnego środowiska, niemniej jednak szukają duchowej pomocy, aby zapewnić sobie środki do życia. W ich rytuałach i obrzędowości dorocznej dominują modlitwy o deszcz oraz zdrowe i obfite plony podstawowych uprawianych zbóż: prosa, sorgo, ryżu i fonio. Figura przedstawia postać przodka z rękoma uniesionymi do góry. Ten gest jest interpretowany jako modlitewny wysiłek zmierzający do połączenia ziemi i nieba. Znakiem tego sojuszu jest deszcz, tak ważny dla rolniczych Dogonów. Uważa się, że pierwotnie w ten sposób swoich przodków rzeźbili Tellemowie – tajemniczy lud zamieszkujący Masyw Bandiagara przed przybyciem Dogonów. Motyw ten wtopił się w tradycję dogońską, a o jego związkach z Tellemami świadczy jedynie nazwa tellem, którą określa się figury.

Ewa Prądzyńska