Plan umocnień Szczecina z Fortem Prusy

Szczecin od 1720 roku stał się oficjalnie częścią Królestwa Prus, choć już od 1713 roku znajdował się pod pruską okupacją. Natychmiast po przejęciu miasta Prusacy zabrali się za rozbudowę umocnień fortecznych wybudowanych jeszcze przez Szwedów w latach 30. XVII wieku.

Pod rządami nowego monarchy Szczecin przekształcono w nowoczesną twierdzę. Do opracowania planów rozbudowy przystąpiono w 1713 roku, a prace ziemne i budowlane trwały w latach 1724–1740. Projektantem i budowniczym szczecińskiej fortyfikacji był Gerhard Cornelius de Walrave (1692–1773), architekt i inżynier wojskowy holenderskiego pochodzenia, który działał na usługach pruskich monarchów w latach 1715–1747. Podczas prac budowlanych, kierowanych osobiście przez Walravego, przebudowano średniowieczny system bram. Ostatecznie szczecińskie fortyfikacje składały się z umocnień głównych okalających miasto oraz z trzech fortów: Fortu Wilhelm wysuniętego na zachód, Fortu Leopold wysuniętego na północ i pięciobocznego, samodzielnego fortu Prusy na południu.

Na prezentowanej kopii planu z 1734 roku przedstawiono istniejące już umocnienia północnej i zachodniej strony Starego Miasta wraz z Fortem Prusy, jak również projekt Fortu Wilhelm, którego budowę rozpoczęto w 1735 roku oraz lokalizację przyszłego Fortu Leopold. Autorem oryginału był sam Walrave, co potwierdza sygnatura u dołu rysunku. Kopię wykonał zaś Philipp Loth von Seers, dowódca korpusu inżynierii i współpracownik Walravego, najprawdopodobniej między 1734 a 1740 rokiem. Na planie wyrysowano też zasięgi ostrzału z projektowanego Fortu Wilhelm w kierunku dwóch sąsiednich obiektów fortecznych. Interesujące są również zapiski wykonane własnoręcznie lub pod dyktando samego króla Prus, Fryderyka Wilhelma I, z ostateczną aprobatą projektu.

Małgorzata Peszko