Dłuto krzemienne

Dłuto, wraz z dwoma innymi wyrobami z krzemienia – lancetowatym sztyletem i półksiężycowatym sierpem – znaleziono w nieznanych okolicznościach w rejonie Parsowa (niem. Wartenberg). Zabytki te zostały zakupione do szczecińskich zbiorów Gesellschaft für pommersche Geschichte und Altertumskunde za pośrednictwem niejakiego Krügera, listonosza pomocniczego ze Starego Czarnowa. Wzmianki zamieszczone w odpisach z oryginalnego inwentarza oraz w publikacji nabytków muzealiów za 1904 rok, przygotowanej przez Hugona Schumanna, lekarza z Löcknitz, kolekcjonera i znawcę starożytności pomorskich, wskazują, że przedmioty odkryto w grobie w formie skrzyni zbudowanej z płyt kamiennych.

Krzemienne dłuta, sztylety i sierpy pojawiają się z różną częstotliwością w wyposażeniu pochówków społeczności zamieszkujących Pomorze od rozwiniętych faz młodszej epoki kamienia po początki epoki brązu, jednak współwystępowanie ich w jednym zespole jest unikatowe pośród dotychczasowych odkryć darów grobowych. Taki zestaw przedmiotów oraz ich cechy formalne pozwalają datować powstanie grobu na schyłek 3. lub początek 4. ćwierci III tysiąclecia BC i wiązać z ludnością kultury ceramiki sznurowej.

Najstarszą formą w zespole z Parsowa jest dłuto. Narzędzia podobnego typu występują w starszych, nawet o kilkaset lat, inwentarzach kultury amfor kulistych. W jednym ze zniszczonych grobowców megalitycznych łączonych z kulturą pucharów lejkowatych lub amfor kulistych, dłutom towarzyszył półksiężycowaty sierp krzemienny. Takie sierpy wiążą się jednak przede wszystkim ze społecznościami ze schyłku neolitu lub nawet młodszymi, pochodzącymi z początków epoki brązu. Podobnie, od 2. połowy III po pierwsze stulecia II tysiąclecia BC, są datowane groby zawierające sztylety krzemienne zbliżone do odkrytego w Parsowie.

Krzysztof Kowalski