
Trzepaczka do lnu
1876
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Jest częścią kolekcji: Kultura materialna Pomorza Zachodniego
Motowidła były urządzeniami służącymi do zwijania nici uprzędzonej na wrzecionie lub kołowrotku oraz obliczania długości. Utworzone na nich luźne motki prano i ewentualnie barwiono. Używane były przez tkaczki, ale też przez żony rybaków przy wykonywaniu nici przeznaczonych na sieci. Motowidła znane były we wszystkich krajach słowiańskich, a także poza nimi. O ich powszechnym występowaniu może świadczyć wielość odniesień w literaturze – na motowidle przędzę motała Jagna z „Chłopów” Władysława Reymonta, kądziel i motowidło, z zadaniem uprzędzenia złota ze słomy, otrzymała córka biedaka z baśni „Rupec Kopieć” braci Grimm, posługiwały się nim też gospodarne krasnoludki ze znanej baśni dla dzieci Marii Konopnickiej. W języku polskim funkcjonuje również wiele związków frazeologicznych i przysłów związanych z motowidłem. Wymienić tu można chociażby zwrot nawiązujący do kształtu tego charakterystycznego narzędzia tkackiego Świecie, świecie, tyś kulaty jako motowidło, czy przysłowia: Nie motaj przędzy na cudzym motowidle, czyli: nie szukaj zysków cudzym kosztem, oraz Baba o szydle, dziad o motowidle, które jest konceptualizacją sądu o niemożności porozumienia się. W zbiorach Działu Etnografii Pomorza Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się kilkadziesiąt motowideł. Ciekawym wariantem tego przyboru jest prezentowane motowidło stojakowe pochodzące z przełomu XVIII/XIX wieku, wykonane z drewna techniką stolarską. Składa się z czterech zespołów: stojaka, przekładni, śmigła i licznika. Ma mechanizm w postaci odpowiednio ustawionych drewnianych trybów i umieszczonego z boku młotka z kowadełkiem, który po nawinięciu określonej ilości nici sygnalizuje odmierzone metry poprzez uderzenie w kowadło. Motowidło zdobione jest motywem wyciętego serduszka.
Agnieszka Słowińska
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 90 cm, szerokość: 71.8 cm
Rodzaj obiektu
narzędzie tkackie
Technika
stolarska
Tworzywo / materiał
drewno
Pochodzenie / sposób pozyskania
pozyskanie własne
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
nieznany
1876
Muzeum Narodowe w Szczecinie
nieznany
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Szczecinie
nieznany
2. połowa XIX wieku
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.