Złożenie do grobu

Scena złożenia do grobu rozgrywa się na tle skalistego, ponurego krajobrazu z niebem zasnutym przez szare chmury. W środku kompozycji, ułożone na tkaninie blade ciało Chrystusa niosą św. Jan Ewangelista – po lewej i św. Nikodem – po prawej. Z tyłu, lewe ramie martwego podtrzymuje, pochylony nad nim, Józef z Arymatei, który użyczył grobu na pochówek Chrystusa. Na pierwszym planie, po prawej klęczy św. Maria Magdalena. Splata dłonie w modlitwie. Obok niej pochyla się Abenadar – rzymski żołnierz, który był świadkiem męczeńskiej śmierci Chrystusa i jednym z pierwszych nawróconych. Z tyłu Maria opłakuje śmierć syna wraz z towarzyszącymi jej niewiastami, które identyfikować można jako jej siostry: Marię Salome i Marię Kleofasową.

Obraz wzorowany jest na jednej z renesansowych grafik reprodukcyjnych ukazujących dzieło Federico Barocciego (1535–1612) Złożenie Chrystusa do grobu z 1582 roku, namalowane dla kościoła św. Krzyża w Senigalli (Włochy). Ekspresyjna kompozycja Barocciego, opierająca się na krzyżujących się liniach diagonalnych wyznaczonych przez układ postaci, stała się popularnym wzorcem dla obrazów ołtarzowych w Europie Północnej. Szczecińska wersja autorstwa nieznanego pomorskiego malarza cechowego z XVII wieku charakteryzuje się drobnymi zmianami w stosunku do oryginału. Szara sylwetka budowli wzorowanej na pałacu w Urbino została pozbawiona hełmów wieżyczek, a na wzgórzu malują się jedynie podstawy trzech krzyży. U dołu, w lewym dolnym rogu leży korona cierniowa, za to brak narzędzi męki, widocznych w dziele Barocciego. Tło jest wyraźnie ciemniejsze niż we włoskim pierwowzorze, dla szat zaś wybrano bardziej różnorodne i kontrastujące barwy, zestawiając intensywne czerwienie i żółcie z chłodnymi błękitami i zielenią. Pomimo różnic wynikających ze wzorowania się na grafice, regionalny artysta zachował w swojej wersji dynamizm manierystycznego oryginału.

Justyna Bądkowska