Radło płozowe krzywogrządzielowe (replika)

Pierwszoplanową rolę w gospodarce Słowian odgrywało rolnictwo. We wczesnych okresach średniowiecza tereny przeznaczone pod uprawę zbóż ograniczały się do niewielkich obszarów wydzielanych poprzez wypalanie lasów. Początkowo dobrze użyźniona popiołem drzewnym ziemia bardzo szybko ulegała wyjałowieniu. W XI–XII wieku na Pomorzu zaczął się upowszechniać nowy system uprawy roli zwany trójpolowym. Polegał on na podziale pola na trzy części, jedną obsiewano wiosną zbożem jarym, drugą jesienią zbożem ozimym, natomiast trzecia odpoczywała. Podstawą diety mieszkańców w IX i X wieku w ośrodkach takich jak Szczecin czy Wolin było proso, pszenica zwyczajna, jęczmień oraz żyto. W X wieku zwiększyła się uprawa pszenicy. Jednym z podstawowych narzędzi wykorzystywanych przy uprawie roli było radło. Jego zastosowanie pozwalało na kilkucentymetrowe spulchnianie ziemi. Przedmioty te należą do bardzo rzadkich znalezisk archeologicznych. Okaz z Kamienia Pomorskiego to przykład radła typu płozowego krzywogrządzielowego datowanego na XI wiek. Znaleziono je w niewielkiej odległości od jednej ze ścian domu wzniesionego w konstrukcji plecionkowej. Radło wykonano z drewna dębowego i brzozowego. Składa się z grządzieli, inaczej dyszla służącego do zaprzężenia bydła pociągowego, trzonka, na końcu którego uformowano równoległą do płaszczyzny płozy rączkę trzymaną przez oracza. Dolny człon radła stanowi płoza z piętką będąca elementem pracującym. Grządziel oraz płozę wzmacnia słupica łącząca obydwa elementy. Obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie znajduje się jedynie replika radła.

Grzegorz Durdyń