Boja znakowa z chorągiewką

Niektóre rodzaje pływaków zamiast unoszenia brzegów sieci na powierzchni wody funkcjonują jako znaki wskazujące ich położenie w obrębie łowiska. Na Kaszubach pływak z tyczką zakończoną chorągiewką znany jest pod nazwami preka, znak, a z powodu zwieńczenia kawałkiem materiału również jako sztenderek i używane są do dziś. Takie boje znakowe składają się z długich żerdzi, w połowie których umieszczony jest pływak, a na szczycie kawałek tkaniny często w kolorze czerwonym. Dawniej zamiast płótna mogły mieć zwykły kawałek materiału w odpowiednim kolorze skórę lub rózgę, a na noc latarnię. Słowo preka dosłownie oznacza samą tyczkę, kijek lub drążek. Tyczkę wykonywano z wierzby lub innego lekkiego drewna, bojkę z korka, a od spodu mocowano kamienie lub łańcuchy, by obciążyć całość. Choć boje znakowe były stosowane do wskazywania miejsc zastawienia sieci takich jak nety na flądry, mance na szproty lub śledzie oraz narzędzi zwanych teklami na łososie, rybacy często wycinali na oznacznikach także swoje merki, by można zidentyfikować właściciela sprzętu.

W zbiorach Działu Etnografii Pomorza MNS jest 9 boi znakowych. Prezentowany egzemplarz został zakupiony do zbiorów w 1949 roku. Nie posiada znaku rybaka, brakuje też metalowego obciążenia, jednak ciekawostką jest fakt, że przedstawiony oznacznik jako jedyny w zbiorach ma chorągiewkę czarną, która oznacza zestawy sieci wystawione przy dnie.

Małgorzata Kłosińska-Grzechowiak