Sapieha Kazimierz (zm.1720) - portret

Książę Kazimierz Jan Paweł Sapieha herbu Lis (ok. 1642-1720), najstarszy syn Pawła Jana Sapiehy (zm. 1665) i jego małżonki Anny Barbary z Kopciów (zm. 1707), piastował godności: hetmana wielkiego litewskiego, wojewody wileńskiego, hetmana polnego litewskiego, podskarbiego nadwornego litewskiego i cześnika litewskiego.

Całopostaciowy, reprezentacyjny Portret Kazimierza Jana Sapiehy (po 1716), należący do zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, ukazuje księcia na stojąco, w tanecznym wykroku (w pozie poruszonej; zwrot postaci w lewą stronę; głowa 3/4 w prawo), na tle pola namiotowego, w pełnej zbroi płytowej, na którą narzucił długi czerwony płaszcz z futrzanym podbiciem (ciągnący się za hetmanem po ziemi), z przypiętą doń gwiazdą Orderu Orła Białego (nadany mu w r. 1717; błękitna wstęga orderowa przebiega przez pierś), z karabelą przy boku. W prawej, wyciągniętej ręce, Kazimierz Jan Sapieha trzyma buławę hetmańską - złotą, wysadzaną kamieniami; lewą natomiast opiera na biodrze. Po prawej stronie kompozycji malarskiej, na tle liściastego drzewa, leży hełm wojskowy z kitą białych piór.

Niniejszy portret wpisuje się w kategorię „heroizowanej ikonografii” hetmanów i innych dostojników polskich, charakteryzującą się zastosowaniem elementów symboliczno-dekoracyjnych, które nie występują w rzeczywistości, na przykład odmienne zbroje płytowe na różnych wizerunkach portretowanego (więcej na ten temat zob.: J. K. Ostrowski, Portret w dawnej Polsce, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie 2019, s. 370-371). Posiadanie przez jednego hetmana kilku kosztownych zbroi płytowych jest mało prawdopodobne (ibidem, s. 371-372).

Kazimierz Jan Paweł Sapieha herbu Lis (ok. 1642-1720), książę, hetman wielki litewski, wojewoda wileński, hetman polny litewski, podskarbi nadworny litewski, cześnik litewski; Paweł Jan Sapieha (zm. 1665), książę; Anna Barbara z Kopciów Sapieżyna (zm. 1707), księżna; pełna zbroja płytowa; buława hetmańska; taneczny wykrok; karabela; Order Orła Białego; hełm wojskowy z kitą białych piór.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek