św. Mikołaj [św. Mikołaj Cudotwórca]

Mikołaj Cudotwórca, biskup miasta Mirry w Azji Mniejszej z przełomu III/IV w., jest jednym z najbardziej czczonych świętych wschodniego i zachodniego chrześcijaństwa. Pomimo prześladowań w czasach cesarza Dioklecjana św. Mikołaj nie przelał krwi. Z tego względu nie sporządzono jego życiorysu, były one spisywane w przypadku męczenników chrześcijańskich. Może dlatego św. Mikołaj niekiedy był utożsamiany z żyjącym w VI w. mnichem Mikołajem, archimandrytą klasztoru Święty Syjon, późniejszym biskupem miasta Pinary. Jednak popularyzacja mało znanego wcześniej w Azji Mniejszej imienia Mikołaj oraz rozwijający się na szeroką skalę w V-VI w. kult świętego jest pośrednim, ale ważnym dowodem autentyczności osoby Mikołaja z Mirry. Potwierdzeniem kultu były również mowy pochwalne ku jego czci oraz świątynie budowane pod wezwaniem Mikołaja Cudotwórcy. Do najstarszych i zachowanych do dziś należy bazylika św. Mikołaja w Mirze, dzisiejszym tureckim Demre. Spoczywały tam w marmurowym rzymskim sarkofagu szczątki świętego, przeniesione w 1087 r. do włoskiego miasta Bari. Na ikonach św. Mikołaj jest ukazywany zarówno w całej postaci, jak i w popiersiu.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967