Scena przed kuźnią

Pełna uroku scena rodzajowa z wieloma wątkami ukazuje kuźnię krytą strzechą. Obok, prawie w środku kompozycji wysokie drzewo liściaste. Bliżej pierwszego planu, z lewej srokaty koń, którego podkuwa kowal, obserwowany przez kilku mężczyzn oraz z prawej strojnego kawalera w kapeluszu z pióropuszem z torbą. Obok mała dziewczynka w białym czepku. Przed koniem pies i kura. Bardziej w lewo, przy chałupie uwiązany do rusztowania brązowy koń, na którego grzbiecie stoi pomocnik kowala z butelką i kielichem w ręku, opierając się jednocześnie na rusztowaniu. Na pierwszym planie w  rogu postać mężczyzny w kapeluszu, przykucniętego obok koszyka. Z prawej dwoje dzieci w wózku, który ciągnie koza. Obok dwie perliczki. Dalej siedzące przy koszu postacie mężczyzny, kobiety i dziecka. W głębi jeździec oraz załadowany wóz, zaprzęgnięty w dwa konie, z woźnicą. Obok biegnie mężczyzna. Na horyzoncie z prawej zarys budowli. Niebo niebieskie z chmurami.

Jest to powtórzenie malowidła ze zbiorów muzeum w Kassel, sygnowanego PHILS. W. (GK 362; olej na desce, 34,4 x 38,3 cm). Por. Bernhard Schnnackenburg, Gemaldegalerie Alte Meister Gesamtkatalog, 1996, 2 vol., Text, s.330, Tafeln 146, il. barwna s. 319.

W Muzeum w Lipsku znajduje się także kopia według podobnej kompozycji Wouwermana w zbliżonym formacie (inw. Nr 824, olej na płótnie, 36,1 x 41,3 cm). Por. Jan Nicolaisen, Niederlandische Malerei 1430-1800, Museum der bildenden Kunste Leipzig, 2012, s. 349.

Obraz wilanowski dość wiernie przedstawia szczegóły ikonograficzne pierwowzoru, różni się jednak od niego chłodniejszą gamą kolorystyczną, ostrzejszym modelunkiem brył. Kompozycja malarska oparta jest na świetle, którego nadmiar lub brak stanowi główny środek wyrazu artystycznego. To już ten moment dojrzałości malarskiej Wouwermana, gdy porzuca on dominację barw lokalnych na rzecz harmonijnego zestrajania kolorów, co widać także w naszym dziele (kopisty bądź naśladowcy).