Jan III Sobieski (1629-1696) - portret

Popiersie w owalu przedstawiające polskiego króla z rodu Sobieskich, Jana III (1629-1696), w średnim wieku, w zbroi all’antica, z naramiennikami, na którą monarcha założył czerwony płaszcz, podbity gronostajowym futrem. Tło gładkie, w odcieniach zieloności i szarości.

Niniejszy pastel należący do zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie stanowi kopię, namalowaną w połowie XIX w. przez Józefa Cholewicza (1803-po 1866?), portretu znajdującego się w klasztorze O.O. Kapucynów w Warszawie. Ponad stulecie wcześniej o tymże dziele pisał w następujących słowach Michał Baliński (1794-1864): „(…); i nakoniec znajduje się tu portret króla Jana III pastelami robiony za szkłem, zapewne od samego króla darowany i z natury rysowany, a bez wątpienia najpodobniejszy ze wszystkich (…), kiedy sam królewicz Jakób po śmierci ojcowskiéj, z niego kopią olejną zdejmować kazał. Dowodzi tego list autentyczny tegoż Xiążęcia zachowany dotąd w archiwum klasztornem, w którym prosi gwardyana konwentu kapucynów Warszawskich, o użyczenie mu znajdującego się w klasztorze oryginalnego portretu jego ojca do przemalowania, w tym celu ażeby nietylko samo zgromadzenie ich, ale i potomna publiczność prawdziwy jego wizerunek mieć mogła (…)”. (zob. Pisma historyczne Michała Balińskiego, T. IV, Fundacya Zakonu i Kościoła XX. Kapucynów w Warszawie, Warszawa 1843, s. 72-73).

W 1862 r. Cholewicz wrócił do Krakowa po kilkuletnim pobycie w Warszawie, gdzie zajmował się „odnawianiem obrazów galeryi willanowskiéj” (zob. „Czas”, Kraków, niedziela, 16 lutego 1862, nr 39, s. 3). 16 lutego tego roku krakowski „Czas” donosił swoim czytelnikom, że „właściciel Willanowa hr. August Potocki składa mu [tj. Cholewiczowi – A. W.-W.] w dziennikach warszawskich publiczne podziękowanie, powołując się na obecny stan dawnych tamecznych malowideł” (ibidem, s. 3).

Jan III (1629-1696), król Polski; Józef Cholewicz (1803-po 1866?); zbroja all’antica; Michał Baliński (1794-1864); August Potocki (1806-1867), hrabia.

Agnieszka Woźniak-Wieczorek