Niezależny Tramwajarz

Wydanie specjalne biuletynu strajkowego Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej Niezależny „Tramwajarz” to dwukartkowe pismo dotyczące wydarzeń z 27 i 28 sierpnia 1980 roku. Informuje przede wszystkim o stanie szczecińskich rozmów strajkujących z komisją rządową, sytuacji w innych strajkujących ośrodkach w kraju, jak również o funduszu Wolnych Związków Zawodowych, na który zbiórki rozpoczęły się 26 sierpnia czy wydarzeniach związanych bezpośrednio z zakładową komisją strajkową WPKM-u. 

Biuletyny tego rodzaju, podobnie jak inne niezależne wydawnictwa, miały podawać informacje nieobarczone PZPR-owską propagandą pojawiającą się w upolitycznionych wówczas mediach publicznych. Oprócz szerzej kolportowanej „Jedności” niektóre zakładowe komitety strajkowe przygotowywały własne wiadomości niekoniecznie w zestandaryzowanym formacie, czego przykładem jest prezentowany egzemplarz, stanowiący, pod tym względem, wyjątek w muzealnym zbiorze. Większość prasy strajkowej z tamtego okresu drukowana była bowiem na zwykłych kartkach formatu A5 o niskiej gramaturze.

Szczeciński Międzyzakładowy Komitet Strajkowy zawiązały załogi trzech tutejszych stoczni 18 sierpnia 1980 roku. Na jego czele stanął Marian Jurczyk. Już kolejnego dnia do strajków przyłączyli się pracownicy innych zakładów, w tym WPKM-owcy. W strajkach ogarniających Polskę w lipcu i sierpniu 1980 roku łącznie wzięło udział 340 załóg przedsiębiorstw z Pomorza Zachodniego, reprezentowanych przez szczeciński MKS. Sygnowane w Szczecinie 30 sierpnia 1980 roku porozumienie pomiędzy komisją rządową a Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym porozumienie było pierwszym w historii Polskiej Republiki Ludowej układem zawartym między strajkującymi a rządem. Po Szczecinie porozumienia podpisano także z komitetami strajkowymi w Gdańsku (31 sierpnia), Jastrzębiu–Zdroju (3 września) oraz Dąbrowie Górniczej (11 września).

Kamila Krężel