Dzbanek (Oinochoe) czarnofirnisowany

Dzban wykonany z czerwono-pomarańczowej gliny. Ten typ naczynia nazywano oinochoe – służyło ono do czerpania wina z krateru (większego naczynia przeznaczonego do mieszania wina z wodą), a także do nalewania napoju do czar biesiadników. Wilanowska oinochoe zachowała się do naszych czasów w całości – nie jest klejona ani uzupełniana. Naczynie pokryto prawie na całej powierzchni czarnym firnisem (pokostem). Jego dekoracja jest bardzo subtelna i prosta – składa się jedynie z wąskiego pasa ornamentu zwanego kimationem, namalowanego firnisem na tle koloru gliny.

Jak powstało to starożytne naczynie? Najpierw wytoczono je na kole garncarskim i doklejono uchwyt oraz wylew. Po przeschnięciu powierzchnię pokryto firnisem, czyli delikatną, specjalnie przygotowaną i oczyszczoną glinką bogatą w żelazo. Jednak czarny kolor pojawiał się dopiero po wypale w piecu. Najpierw wypalano je w atmosferze z dostępem tlenu, a po osiągnięciu odpowiedniej temperatury odcinano jego dopływ (zamykając otwory pieca i być może dokładając mokrego drewna), dzięki czemu zawarte w wierzchniej glince tlenki żelaza ulegały redukcji i zmieniały kolor z czerwonego na czarny. Glinka ta także lekko się nadtapiała – nadając naczyniom charakterystyczny, satynowy połysk.

Agnieszka Żuber, na podstawie badań W. Dobrowolskiego

„Wazy Greckie Stanisława Kostki Potockiego”, Warszawa 2007.