Ćwierćtalar na pamiątkę śmierci księcia Franciszka I

Monety okolicznościowe pojawiły się na Pomorzu Zachodnim w 1. połowie XVII wieku. Najczęściej powstawały na pamiątkę śmierci książąt i członków ich rodziny. Na ogół nie były przeznaczone do zwykłego obiegu tylko rozdawane ku czci poprzedników, co służyło podnoszeniu prestiżu władcy i państwa. Zazwyczaj w takich okolicznościach nie było dużo czasu na oryginalną symbolikę, dlatego powtarzają się na nich pewne schematy ikonograficzne i motywy. Najczęściej popiersie zmarłego i wielowierszowa legenda, niczym klepsydra informująca o przyczynie wybicia, datach urodzin i śmierci oraz fundatorze emisji.

Prezentowana moneta w swojej treści odwołuje się do śmierci i pogrzebu księcia Franciszka w 1620 r. W mennicy szczecińskiej jego następca, młodszy brat Bogusław XIV zlecił wybić talary, ich części i wielokrotności upamiętniające to wydarzenie. Na wysokich nominałach powtarzał się tradycyjny schemat – popiersie księcia i napis strefowy, zaś na ćwierćtalarch pojawiła się nowa kompozycja i czytelne symbole oraz atrybuty śmierci – czaszka i kosa. Monety niższych nominałów rozdawano, czy wręcz rozrzucano pomiędzy zgromadzony na ulicach tłum, natomiast okazy stanowiące wielokrotność srebrnego talara czy złotego dukata wręczano ważnym osobistościom podczas uroczystości.

Moneta pochodzi z dziewiętnastowiecznego pomorskiego zbioru Karla Ludwiga Grabowa (1790–1859) i w 2013 r. została nabyta do zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie.

Genowefa Horoszko