Więzienie na Lesznie w Warszawie. "Powstanie"

Jest to piąta z plansz 6-częściowego cyklu pt. „Powstanie” (zw. też „Noc Listopadowa”), dokumentujących początek zbrojnego zrywu listopadowego roku 1830, znanego jako powstanie listopadowe (pozostałe to „Plac Zygmunta”, „Belweder”, „Most Sobieskiego”, „Arsenał”, „Ul: Długa i Miodowa” – zob. noty). Ukazuje szturm powstańców na więzienie w budynku dawnego klasztoru karmelitów, w którym przetrzymywani byli więźniowie polityczni. Wspomnienia uczestnika wydarzeń, odbywającego karę w trakcie szturmu: „ nagle uderzony zostałem nadzwyczajnym turkotem dorożek czy pojazdów, pędzących przez Leszno i spostrzegłem zarazem jasne światło na niebie (…)” Wkrótce później dało się słyszeć grzmiący okrzyk: „’Niech żyje Polska!” Bracia Polacy – wolni jesteście!’… i masa ludu jak powódź, z szybkością błyskawicy, rozlała się po obszernym więzieniu.” (Ze wspomnień Jana Bartkowskiego; Zbiór pamiętników do historyi powstania polskiego z roku 1830-1831, Z.1, Poznań 1881). Scena, podobnie jak pozostałe, ukazuje wydarzenia, które rozgrywały się późnym wieczorem i nocą. Na niebie, poza chmurami, widnieje księżyc w pełni, rzucający światło na ścianę dwukondygnacyjny budynek klasztorny o zakratowanych oknach. Nie placu przed bramą wejściową zgromadził się tłum; widać tu zarówno uzbrojonych żołnierzy, którzy dołączyli do powstania, jak również lud cywilny. Rycina uwiecznia moment, w którym powstańcy forsują bramy więzienne, chwilę przed tym, co opisał we wspomnieniu Bartkowski.  Napisy dopełniające scenę zostały odbite z płyty; nad sceną: Powstanie; pod sceną: WIĘZIENIE NA LESZNIE, w Warszawie 29 Listopada 1830.