Siekiera krzemienna

Niewielka, całkowicie gładzona siekiera krzemienna pochodzi z wyposażenia odkrytego w grobowcu kultury amfor kulistych, którego powstanie można datować między schyłkiem IV a 1. połową III tysiąclecia przed naszą erą. Narzędzie ułożono we wnętrzu zdobionej misy glinianej, która również była elementem darów grobowych.

Znalezisko odbiło się dosyć szerokim echem w regionalnych gazetach, w których szybko pojawiły się informacje o przypadkowym odkryciu grobowca. Natrafiono na niego na początku lutego 1934 roku w lesie koło Dębogóry podczas robót ziemnych związanych z budową szosy. W doniesieniach prasowych znalezisko określano jako „grobowiec olbrzymów”, którego konstrukcja opierała się na czterech słupach kamiennych metrowej wysokości, nakrytych dużym głazem granitowym. W jego wnętrzu miała znajdować się wypełniona popiołami urna ustawiona na płaskim kamieniu. Jej wiek według prasy pozostawał nieokreślony. Przybyły na miejsce odkrycia kustosz szczecińskich zbiorów archeologicznych, Hans Jürgen Eggers (1906–1975), dowiedział się jednak, że grobowiec został zniszczony podczas wysadzania kamienia w lesie należącym do majątku Dębogóra. Udało mu się jednak ustalić, że był on zbudowany z dużych płyt kamiennych tworzących skrzynię, której połowa znajdowała się pod głazem narzutowym o średnicy 3-4 m. Eratyk nie był elementem konstrukcji ułożonym w celu nakrycia skrzyni. Grób zbudowano u jego podstawy, zapewne w celu nadania budowli cech monumentalnych.

Jednym z przejawów adaptacji idei megalitycznej było wtórne wykorzystywanie starszych megalitów – związanych z kulturą pucharów lejkowatych – przez ludność kultury amfor kulistych. Innym symptomem kultywowania tej idei przez społeczności amforowe było grzebanie zmarłych w grobach zbudowanych z płyt kamiennych ułożonych w kształt skrzyni, Taką konstrukcję miał grobowiec z Dębogóry umieszczony u podstawy głazu. Być może podobną formę miał też grób odkryty w początkach XX wieku w Wierzchowie, w powiecie drawskim, gdzie pod dużym głazem narzutowym znaleziono siekierkę krzemienną i zdobioną misę glinianą.

Krzysztof Kowalski