Lublin, Stare Miasto

Trachter był malarzem Lublina. Po powrocie z Paryża pod koniec lat 20. portretował miasto nad Bystrzycą, nakładając na nie odmienne konwencje artystyczne. Lublin w interpretacji artysty zyskiwał nowoczesny wyraz, kształtowany inspiracjami i wzorami międzynarodowego środowiska École de Paris. Zafascynowany twórczością Cezanne’a i Soutine’a Trachter swobodnie nawiązywał zarówno do uproszczonej, zgeometryzowanej, jak i ekspresyjnej formuły malarskiej.

Przedstawienie Starego Miasta przynależy do tradycji ekspresjonistycznej, łącząc spiętrzoną topografię budynków z gwałtownym gestem nakładanej grubo farby. Stare Miasto zostało pokazane od strony nieistniejącej już dzielnicy żydowskiej, z charakterystycznymi punktami wznoszących się zabytkowych zabudowań, kaplicy Tyszkiewiczów, bazyliki Dominikanów, Bramy Trynitarskiej i ciasnym układem budynków mieszkalnych na pierwszym planie, wykraczających poza kadr obrazu. Ich pokrzywiona, zdeformowana, prowizoryczna struktura została wydobyta mocnymi pociągnięciami pędzla i intensywnymi barwami żółcieni, czerwieni, błękitów.

Pejzaż miasta nie jest zaludniony. Głównym celem artysty było skontrastowanie monumentalnych budowli piętrzących się ku górze z widokiem lichej, rozpadającej się biednej dzielnicy żydowskiej. Brak ludzi Trachter rekompensuje rozchwianą, ekspresyjnie wydobytą tkanką zabudowań, kurtynami suszących się ubrań, parkanami, płotami dzielącymi gęstą przestrzeń. To one wyrażają codzienne życie, zmienne, nietrwałe i kruche. Malarz rezygnuje z dokumentalnej relacji, tworzy za to subiektywną i emocjonalną metaforę ludzkiego losu, wyrażonego widokiem pokracznych i nietrwałych domów, usytuowanych u podnóża hierarchicznych zabudowań Starego Miasta.

Marcin Lachowski