Józef książę Czartoryski

Portret Józefa księcia Czartoryskiego
Obraz nieznanego malarza z XVIII w przestawia portret Józefa Klemensa Czartoryskiego (ur. w 1740r, zm. w marcu 1810 w Warszawie), herbu Pogoń litewska, książę na Korcu i Oleksińcach, polityk i dyplomata, poseł na Sejm Czteroletni, był członkiem konfederacji targowickiej, od 1764 r stolnikiem litewskim. W tym samym roku poparł elekcję Stanisława Poniatowskiego na króla Polski, a nieco później podpisał list dziękczynny do Katarzyny II za wprowadzenie wojsk rosyjskich. W latach 1789 -90 był posłem w Berlinie, gdzie zaangażował się w sojusz z Prusami. W 1767r został kawalerem orderu Orła Białego, a w 1765 r Orderu Św. Stanisława. Był zręcznym politykiem, człowiekiem światowym ale naiwnym, wierząc w niesprawdzone sojusze. Będąc ojcem pięciu córek został ostatnim męskim potomkiem linii koreckiej Czartoryskich. Jedna z jego córek, z małżeństwa z  Dorotą Jabłonowską była Józefina Maria Czartoryska, która została żoną Alfreda Potockiego, I ordynata łańcuckiego i panią na zamku łańcuckim. Był też Józef Klemens założycielem słynnej wytwórni fajansu i porcelany w Korcu ( jej wyroby znajdują się w zamku łańcuckim), a po jej spaleniu w 1797 r wytwórni pasów kontuszowych – pasy koreckie. Portret, pochodzący z kolekcji Potockich nawiązuje do malarstwa sarmackiego, ale stolnik ukazany jest w półpostaci, w zbroi i czerwonym płaszczu podbitym gronostajami, ale na głowie ma pudrowaną perukę a la lion wg nowej, obowiązującej mody. Przedstawieniu nie towarzyszą objaśniające napisy, jedynie na ramie znajduje się tabliczka określająca kim jest portretowany. Obraz zapewne malarza polskiego, być może z kręgów bliskich rodzinie Potockich, która za splendor uważała posiadanie konterfektu teścia I ordynata.

Bożena Rybkowska