Portret Agrypiny jako Ceres

Piękny duży owalny wycisk wykonany z niezwykłą precyzją i odzwierciedleniem detali, na lekko wypukłym tle, obwiedziony szerokim marginesem. Przedstawia prawy profil popiersia kobiety w opadającej na tył głowy w chuście i wieńcu z kłosów na głowie. Wycisk prawdopodobnie przedstawia Agrypinę Młodszą jako Ceres. Agrippina Minor (ur. 6 listopada 15 n.e., zm. w marcu 59 r. n.e.) – cesarzowa rzymska, córka Germanika i Agrypiny Starszej. Po zawarciu związku małżeńskiego z Klaudiuszem, Agrypina została uhonorowana tytułem augusty i zyskała znaczący wpływ na sprawy państwa, eliminując osoby uważane za przeszkodę dla swoich planów. Przypisuje się jej otrucie męża w październiku 54 roku potrawą z grzybów, z pomocą trucicielki Locusty. Po śmierci Klaudiusza, cesarzem został jej syn, Neron, który początkowo rządził pod jej wpływem, przy wsparciu Pallasa i rywalizując z prefektem pretorianów Burrusem oraz Seneką o władzę. Podobny wycisk jak opisany znajduje się w  „Dactyliothecae universalis” Philippa Daniela Lipperta.

Gliptyczna kolekcja wilanowskiego zbioru, pierwotnie własność Stanisława Kostki Potockiego, licząca 239 wycisków, podzielona jest na dwie części, oznaczone numerami Wil.3083/1 i Wil.3083/2. Repertuar zawiera różnorodne odciski, w tym portrety, popiersia historyczne, postacie mitologiczne, sceny historyczne i mitologiczne, rzeźby, zwierzęta, wazy oraz maski. Składają się głównie z czerwonej masy, być może laki lub mastyksu, sugerując ich zróżnicowane pochodzenie.

W 1785 roku hrabia Potocki podróżował do Włoch, gdzie zgromadził około dwudziestu gemm antycznych, niektóre z własnych wykopalisk. Kolekcję później wzbogaciły podróże do Londynu, Paryża i Warszawy. Zbiory, przechowywane początkowo w pałacu Potockich w Warszawie, zostały przeniesione do pałacu w Wilanowie, gdzie stały się częścią ekspozycji muzealnej.

Trzy grupy obiektów w kolekcji to odciski gemm antycznych, ich kopie oraz kamienie naśladujące starożytne wzory. Sygnatury mistrzów greckich, takich jak Solon, Sostratos czy Aulus, nadają jej wyjątkowy charakter. Gliptyka, czyli sztuka rzeźbienia w kamieniu, posiada bogatą historię i była używana jako narzędzie dydaktyczne, jak również źródło inspiracji dla artystów.

Kolekcja Potockiego ma wartość zarówno artystyczną, jak i dokumentacyjną, umożliwiając zgłębianie tajników sztuki starożytnej i podziwianie portretów władców, herosów i scen historycznych. To fascynujące okno do przeszłości, stanowiące zarazem piękny zbiór i inspirujące źródło poznania dziejów.

Oryginalne gemmy z daktylioteki  Lipperta znajdziesz tutaj: Agrippina wycisk 1, Agrippina wycisk 2

Ilustracje pochodzą ze zbiorów Rijksmuseum Amsterdam oraz “A select collection of drawings from curious antique gems; most of them in the possession of the nobility and gentry of this kingdom; etched after the manner of Rembrandt”, Worlidge, T. (Thomas), 1768, vol.2; oraz “One hundred and eight plates of antique gems engraved by Francesco Bartolozzi”, Marlborough, George Spencer, 1860;

Opracowanie: Ewa Jakubowska-Smagieł, dr Ewa Mostowicz-Kapciak, Martyna Miroszewska (na podstawie materiałów Agaty Małkowskiej)