Sobór Archanioła Michała

Zastępy Niebiańskie, stworzone przed powstaniem świata widzialnego, adorują Majestat Boga i wyrażających Jego Chwałę, są posłańcami i zwiastunami. Wśród dziewięciu chórów anielskich, wymienionych przez żyjącego w V/VI w. Dionizego Areopagitę, jedynie Archaniołowie posiadają przywilej wstępowania i zstępowania poprzez wszystkie stopnie hierarchii. Służą oni jako Namiestnicy Boga i Strażnicy Jego Tronu. Ich obecność poświadczona została wielokrotnie w Biblii. Dowódcą – Archistrategiem Zastępów Niebiańskich wyznaczony został Archanioł Michał, którego imię po hebrajsku znaczy „Któż jest jak Bóg”. W Nowym Testamencie jest on obrońcą nowego narodu wybranego – wyznawców Chrystusa. Kult Archanioła Michała powszechny był już w IV wieku. Na początku drugiego tysiąclecia po okresie ikonoklazmu (obrazoburstwa) ustanowione zostało święto Soboru Archanioła Michała i Wszystkich Sił Niebiańskich obchodzone 21 listopada (8 listopada wg kalendarza juliańskiego). Wraz z nim ukształtowała się ikonografia tematu. Centralną postacią kompozycji jest Archanioł Michał, ukazany w zbroi i narzuconym na ramiona purpurowym płaszczu. Po obu jego stronach stoją pozostali Archaniołowie i inne Siły Niebiańskie. Archistrateg prezentuje medalion z wizerunkiem Chrystusa Emmanuela. Ikona zawiera przesłanie o potędze Bożego Majestatu i dostojeństwie Jego namiestników, którzy przynoszą ludziom do kultu wizerunek Przedwiecznego Boga. Na Rusi w domowych ikonach Soboru Archanioła Michała Moce Niebiańskie zastępowano gronem wybranych świętych, wśród nich w pierwszej kolejności najważniejszych orędowników ludzkości i szczególnie czczonych lokalnie świętych.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967