Puszka kwestarska

Czworoboczna puszka kwestarska wykonana z blachy, malowana. Górne i dolne krawędzie puszki są widocznie wystające. Złączenia boków lekko zaokrąglone. Na górze puszki znajduje się wąski, prostokątny otwór przeznaczony do wrzucania datków. Z tyłu puszki widoczny mechanizm (zamek) umożliwiający jej otwarcie. Puszka pokryta została w całości farbą (podmalówką) w kolorze złotym. Tylna ściana nie posiada żadnych dodatkowych zdobień. Na frontowej ścianie widoczne jest przedstawienie budynku Jeszywas Chachmej Lublin (hebr. ישיבת חכמי לובלין, Lubelskiej Szkoły Mędrców). Zajmuje ono powietrznię ok. 2/3 wysokości ściany (od góry). Pod nim na złotym tle, także umieszczony został napis w kolorze czarnym. Budynek jest w kolorze écru, za nim widoczny jest fragment niebieskiego nieba, przed nim widać fragment ogrodu (trawnika i krzewów w kolorze zielonym). Z prawej i lewej strony przedstawienia umieszczone zostały kolumny wysokości budynku, które tworzą ramę obrazka. U góry przedstawienie wieńczy półkolista tablica w kolorze przypominającym kolor budynku. Widnieje na niej napis w kolorze czarnym. Od spodu wizerunek oddzielony jest od tła jedynie cienką ciemną kreską. Wzdłuż górnej i dolnej krawędzi puszki umieszczona została dodatkowo geometryczna dekoracja. Po środku wysokości każdej z węższych ścian umieszczony został Aron ha-kodesz (https://sztetl.org.pl/pl/slownik/aron-ha-kodesz) w kolorze niebieskim. Po środku przedmiotu widoczna jest gwiazda Dawida trzymana przez dwa lwy. Po prawej i lewej stronie widnieją ozdobne gałęzie, również w kolorze niebieskim. Zarówno nad, jak i pod przedstawieniem umieszczony został czarny napis. Dno puszki lekko wklęsłe, na grubość wystających krawędzi. Puszka kwestarska służyła do zbierania datków na budowę Jeszywas Chachmej Lublin. Założona przez rabina Majera Jehudę Szapirę w 1930 roku Jeszywas Chachmej Lublin była największą uczelnią talmudyczną na świecie. Gromadzenie funduszy na budowę uczelni zapoczątkował sam Rabin, który przekazał na ten cel pieniądze odziedziczone oraz otrzymane od teściów i rodziców. Od 1924 r. zbierano datki w lubelskich domach, sklepach i warsztatach. Następnie zbieranie datków kontynuowano w całej Polsce. Pojawiły się specjalnie przygotowane i oznakowane na ten cel skarbonki. Na specjalnie do tego celu przygotowanych skarbonkach umieszczony został projekt budynku (frontowa ściana), a także powszechnie symbole nawiązujące do tradycji żydowskiej. Przedstawienie Aron ha-kodesz nawiązuje on do bram prowadzących do sanktuarium Świątyni Jerozolimskiej. Lwy trzymające Torę symbolizują potęgę wiedzy. Cegiełki na budowę zbierały również inne organizacje i stowarzyszenia np. Lubelskie Towarzystwo Higieniczne Linas Hacedek.

Marta Frączkiewicz