Święta Paraskewa [Święta Paraskewa Piatnica]

Święta Paraskewa Piatnica

Święta Paraskewa z Ikonium była córką zamożnych chrześcijańskich rodziców. Jej imię wiązało się z dniem urodzin – piątkiem (Paraskewia). Żyła w czasach cesarza Dioklecjana. Została umęczona i ścięta mieczem za wyznawanie wiary chrześcijańskiej. Dlatego nazywana jest ona Paraskewą Piatnicą lub Wielką Męczennicą. Kult św. Paraskewy ze względu na imię powiązany jest z dniem Wielkiego Piątku i uosabia dzień Męki Pańskiej. W ikonografii ukazywana jest w obszernym płaszczu na ramionach z kapturem na głowie, z krzyżem w prawej ręce, lewą trzyma zwój lub unosi ją na wysokość piersi. W bardzo podobny sposób przedstawia się inną świętą o tym imieniu - Prepodobną Matkę Paraskewę, zwaną Serbską lub Tyrnowską, żyjącą w XI w., która większą część życia spędziła na modlitwie i ascezie na Pustyni Jordańskiej. Pełna identyfikacja postaci jest możliwa jedynie wtedy, gdy na ikonie występują sceny odnoszące się do żywota jednej lub drugiej Paraskewy, bądź kiedy podany jest pełny zapis imienia. W przypadku prezentowanej ikony inskrypcja „СВ ПАРАСКОВІЯ ПЯТ”, umieszczona na licu ikony pod mosiężnym sztancowanym okładem, jednoznacznie wskazuje na postać Paraskewy Piatnicy.

Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967