Liściak ahrensburski

Liściak ahrensburski ze Szczecina-Bezrzecza został znaleziony w 1932 roku przez szczecińskiego archeologa-amatora R. Richtera. Jest to okaz wykonany z krótkiego wióra, odbitego od większej bryły za pomocą miękkiego tłuka z kości, poroża albo piaskowca. Był to prawdopodobnie tzw. wiór korekcyjny, odpad związany z utrzymywaniem odpowiedniego kształtu rdzenia. Nie jest to typowy sposób postępowania, bowiem liściaki najczęściej były produkowane z długich wiórów seryjnych. Co więcej, można zauważyć na nim kilka błędów, takich jak retusz na stronie spodniej zamiast wierzchniej, nieskuteczną korektę krawędzi rdzenia poprzedzającą odbicie wióra, co najmniej dwukrotne uderzenie w ten sam punkt. Wydaje się, że liściak został wykonany przez niewprawionego wytwórcę o niewielkich umiejętnościach. Niektóre ślady zachowane na liściaku świadczą, że był wykorzystywano jako grot strzały. Należy do nich tzw. impakt powstały na skutek gwałtowanego zderzenia z twardą powierzchnią. Mniejsze liściaki były grotami strzał, większe natomiast włóczni i oszczepów. Liściak ze Szczecina-Bezrzecza należy wiązać z wytwórczością krzemieniarską ludności kultury ahrensburskiej (ok. 10800–9000 BC), należącą do kręgu kultur z liściakami. Stanowisko, na którym został znaleziony określa się mianem palimpsestu – stanowiska zmieszanego, na którym odkryto pozostałości obozowisk z różnych okresów paleolitu i mezolitu oraz osady neolitycznej, co jest zjawiskiem typowym na Pomorzu. Przez tysiące lat przedstawiciele różnych, odległych w czasie ugrupowań, wybierali te same miejsca z uwagi na dogodną lokalizację i dostępność podstawowych surowców.

Michał Adamczyk