Złoty Fryderyk

Władca Prus, Fryderyk II (1713–1786), dzięki reformom gospodarczym i społecznym oraz konsekwentnej polityce zyskał przydomek Wielkiego. Ważną rolę w budowie potęgi państwa odgrywały kwestie finansowe i monetarne. Fryderyk II doprowadził do perfekcji państwowy fiskalizm, a w poszukiwaniu dodatkowych źródeł dochodów nie cofał się nawet przed fałszowaniem monet. W 1740 roku wprowadził do obiegu nową złotą monetę, nazwaną od jego imienia friedrichsdorem, która miała być wizytówką potęgi gospodarczej Prus. Zgodnie z trendem epoki, a także upodobaniami pruskiego władcy, miłośnika kultury i filozofii francuskiej oraz francuskiej myśli ekonomicznej – merkantylizmu, „złoty fryderyk” swoją nazwą naśladował francuskiego luidora. Sprawnie działający system monetarny był podstawą merkantylizmu i nowoczesnego państwa. Prezentowany egzemplarz został wybity w mennicy berlińskiej. Na awersie znajduje się wizerunek władcy w kirasjerskim napierśniku, a na rewersie panoplium z orłem pruskim pod koroną królewską. Taka kompozycja wyobrażeń pojawiła się na monetach po raz pierwszy po przystąpieniu Fryderyka II do tzw. wojny o sukcesję austriacką. Moneta była więc nie tylko środkiem płatniczym, ale też propagandowym. Ciekawa jest również legenda awersu, istotna dla polityki wewnętrznej państwa – Fryderyk król Prusaków. Fryderyk II chciał w ten sposób zbliżyć się do swoich poddanych, dla których pojęcie państwa czy narodu było jeszcze dość niejasne. Zgodnie z filozofią wyznawanego przez siebie oświeconego absolutyzmu, Fryderyk II uważał się bardziej za najwyższego urzędnika służącego państwu, niż za biernego konsumenta dóbr wypracowanych przez poddanych. Bicie friedrichsdora było kontynuowane przez jego następców jeszcze przez ponad 100 lat. Przetrwał w mennictwie pruskim do 1855 roku, kiedy Fryderyk Wilhelm IV (1795–1861) zrezygnował ze „złotych fryderyków”, wprowadzając w 1858 roku złotą koronę.

Mieszko Pawłowski