Puchar zdobiony

Na temat okoliczności odkrycia pucharka glinianego kultury ceramiki sznurowej nie zachowały się żadne informacje. Z dokumentacji archiwalnej wiadomo, że 7 września 1942 roku został on podarowany wraz z dwoma analogicznymi naczyniami do zbiorów Pomorskiego Muzeum Krajowego (Pommersches Landesmuseum) w Szczecinie przez pana Heinza Witta. Odnotowano przy tym jedynie, że znalezisko pochodzi z miejscowości Dołuje (niem. Neuenkirchen).

Niedostatek informacji o odkryciu tych naczyń neolitycznych nie jest przypadkiem odosobnionym. W dawnych zbiorach szczecińskich dokumentacja kontekstu odkrycia nabytków muzealiów archeologicznych Pomorskiego Muzeum Krajowego z lat 1940–1944 często jest uboga. Z pewnością przyczyną jest zaginięcie dużej części dokumentacji zbiorów u schyłku drugiej wojny światowej, ale także ogrom podejmowanych prac w Dziale Prehistorycznym. Ówczesny kustosz zbiorów archeologicznych, Hans Jürgen Eggers, prowadził w latach 1940–1943 największe w dotychczasowej historii badań archeologicznych na Pomorzu wykopaliska ratunkowe. W 1941 roku habilitował się i rozpoczął wykłady na uczelniach, Duże znaczenie miała także konieczność zabezpieczenia zbiorów i przygotowania cenniejszych muzealiów do ewakuacji. Działania te uruchomiono w 1942 roku w ramach przepisów o ochronie przeciwlotniczej, wprowadzonych po pierwszych dywanowych nalotach alianckich na miasta niemieckie. Wywieziono również trzy puchary dołujskie.

Znalezisko to pierwszy raz zostało ujęte w literaturze fachowej dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku. Podkreślono przy tym, że podobieństwo wyglądu trzech pucharów zdobionych dookolnymi pasmami ukośnych nacięć oraz dobry stan ich zachowania sugerują pochodzenie z wyposażenia grobu. Tak zdobione formy można wiązać ze środkowym etapem funkcjonowania społeczności z kręgu ceramiki sznurowej na Pomorzu Zachodnim i odnosić do okresu około 3. ćwierci III tysiąclecia BC.

Krzysztof Kowalski