Dzbanek

Ceramika w zależności od surowca, kształtu, sposobu wypału, zastosowanych szkliw i różnego rodzaju zdobień może być prostą rzeczą użytkową lub pięknym i drogim przedmiotem o najwyższej klasie artyzmu. W warunkach wiejskich wykorzystywane były przede wszystkim podstawowe umiejętności garncarskie. W licznych warsztatach produkowano solidne i niekoniecznie zdobione naczynia. Jednym z charakterystycznych i rozpowszechnionych w warunkach wiejskich wytworem ceramicznym były dzbanki. Ich rozmiar i kształt w zależności od tradycji regionu i fantazji garncarza miały różne względem siebie proporcje. Najtańsze były naczynia tylko wypalone (tzw. biskwity), najdroższe szkliwione obustronnie i dekorowane wzorami. Pomiędzy tymi wyrobami jest jeszcze ceramika czarna, w tradycji polskiej zwana „siwą”. „Siwaki” to bardzo często dzbanki, o kolorze od czarnego, gdy używane do wypału drewno jest smolne, po ciemnopopielaty ze srebrzystym połyskiem, kiedy to pod koniec wypału dodaje się drewna liściastego np. olchy lub jabłoni. Są one wypalane redukcyjnie, tj. bez dostępu powietrza w końcowej fazie procesu.

Współczesna estetyka lubi stonowane, jednolite kolory w tym czarny i grafitowy o lekko srebrzącej się powierzchni, ale dawniej siwaki były wysoko cenione. Kupowali je tylko ci, których nie było stać na droższe, „polewane” garnki.

Iwona Karwowska