Denar Karakalli

Denar (moneta srebrna) cesarza rzymskiego Karakalli, wybita w okresie między 210 a 213 rokiem, została znaleziona przed 1831 rokiem. Jego powierzchnie nie są starte, a wyobrażenia i napisy czytelne. Na awersie widnieje popiersie cesarza w wieńcu laurowym na głowie ujęte z prawego profilu. W otoku znajduje się napis ANTONINVS PIVS AVG BRIT. Na rewersie widnieje wyprostowana, naga postać Marsa w opuszczonej na biodra szacie typu chlamys (rodzaj luźnego płaszcza), patrząca w prawo. Na głowie ma grecki hełm hoplity typu korynckiego, twarz jest odsłonięta. W uniesionej prawej ręce bóg trzyma symbolizującą pokój gałąź oliwną, lewą opiera na opartej o ziemię tarczy, za którą widoczna jest włócznia. Wokół wizerunku znajduje się napis MARTI PACATORI. Wyobrażenie odwołuje się do atrybutu Marsa jako czyniącego (gwarantującego zbrojnie) pokój. Istnieje wiele teorii na temat funkcji rzymskich monet na ziemiach polskich. Obecnie neguje się najstarsze z nich, zakładające gromadzenie w celu przetapiania na ozdoby. Przyjmuje się, że monetami rzymskimi płacono zarówno w wymianie zewnętrznej, jak i wewnętrznej (międzyplemiennej). Początkowo sądzono, że wymiana ta odbywała się tylko pomiędzy kupcami rzymskimi a przedstawicielami starszyzn plemiennych. Napływ monet na tereny położonych najdalej od Cesarstwa wyraźnie wzmógł się w II wieku, a upowszechnienie wiązało się z funkcjonowaniem szlaków handlowych i popytem na bursztyn.

Monika Witek