Silberabschlag von den Stempeln des Doppeldukaten auf die Eroberung von Stettin durch die Brandenburger | Dwudukat w srebrze z okazji zdobycia Szczecina przez Brandenburgię

Wojny Brandenburgii ze Szwecją prowadzone w 2. połowie XVII wieku przyniosły dwukrotne oblężenie Szczecina (1659 i 1677). Drugie trwało sześć miesięcy i spowodowało wielkie straty wśród ludności i w zabudowie miasta. Po zwycięskiej batalii w 1677 roku, elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm zamówił u wybitnego gdańskiego medaliera Jana Höhna Młodszego trzy rodzaje stempli okolicznościowych. W Berlinie wybito nimi półdukaty, dwudukaty (dwa typy i dziewięć odmian) oraz tymi samymi stemplami odbitki w srebrze. Monety mają charakter emisji medalowych (manifestacyjnych), które nie trafiły do obiegu, ale jako pamiątki były przeznaczone dla zwycięzców. Na awersie dwudukatowych odbitek widnieje popiersie zwycięskiego Fryderyka Wilhelma w wieńcu laurowym. Litery CS pod popiersiem należą do berlińskiego wardajna (probierza) Christopha Strickera. Pretensje elektora do całego Pomorza dobitnie podkreśla pomorski tytuł: FRID WILH EL STETIN POM DVX (Fryderyk Wilhelm elektor, książę szczecińsko-pomorski). Apoteoza władcy znalazła odbicie w kompozycji na rewersie i przybrała formę gloryfikującego przedstawienia. Nad panoramą Szczecina od południa, czyli od strony głównego natarcia, widnieje niezwykle oryginalne ujęcie złożone z trzech elementów heraldycznych: orła, berła i gryfa. Orzeł (symbol Brandenburgii) i gryf (symbol Pomorza) pełnią rolę trzymaczy berła elektorskiego. Glorii dopełnia tryumfalna dewiza w pół otoku: FORTIOR HIS SIGNIS (silniejszy pod tym znakiem). Warto dodać, że zamówienie u słynnego artysty Jana Höhna Młodszego monet i medali wiązało się z gwarancją otrzymania interesujących kompozycji i znakomitego dopracowania szczegółów. Na muzealnym egzemplarzu niestety widać różnicę w opracowaniu. Przede wszystkim niestaranność wykonania i uproszczona panorama miasta sugerują, że stempel wykonał inny rytownik. Dzieło powstało na podstawie tej samej grafiki, ale mocno odstaje pod względem artystycznym. W sytuacji, gdy część emisji (pięć odmian stempli) była sygnowana przez Höhna, brak jego inicjałów na prezentowanym egzemplarzu tylko ten domysł potwierdza.

Genowefa Horoszko