Zaręczyny

Włodzimierz Przerwa-Tetmajer kształcił się artystycznie przez ponad dwie dekady. Uczęszczając do krakowskiego Gimnazjum św. Anny (1873–1881), pobierał lekcje rysunku u Józefa Siedleckiego, przyjaciela Jana Matejki. Od 1875 roku chodził na kursy do Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie, w 1882 na krótko zapisał się do Szkoły Specjalnej Malarstwa Historycznego Christiana Griepenkerla w akademii wiedeńskiej, a w latach 1882–1886 odbył regularne studia na uczelni krakowskiej. Jego profesorami byli przedstawiciele historyzmu: Florian Cynk, Leopold Loeffler i Władysław Łuszczkiewicz. Tetmajer ukończył równolegle filologię klasyczną na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie studiował także jego przyrodni brat Kazimierz, zdobywający już sławę poeta. Młody malarz, interesując się wciąż tym samym gatunkiem sztuki, w latach 1886–1889 uczył się u Sándora Wagnera w akademii monachijskiej oraz w paryskiej Académie Colarossi. Po stypendium cesarskim w Rzymie wrócił do Krakowa, by do 1895 roku zaliczyć klasę mistrzowską wieszcza narodowego Matejki. Wyjeżdżając przez pięć lat na czas letni do Bronowic Małych, związał się ze środowiskiem młodopolskich chłopomanów zafascynowanych życiem wsi. Apogeum tego nurtu w kulturze polskiej stanowiła prapremiera dramatu narodowego Wesele (1901) pióra innego ucznia Matejki, Stanisława Wyspiańskiego. Płótno z kolekcji szczecińskiej, powstałe w roku opuszczenia przez artystę akademii i stałego zamieszkania w Bronowicach, a także zaręczyn jego brata, wiąże się bezpośrednio ze sztuką teatralną. Prace z tego cyklu (Scena na ganku w Bronowicach, 1894; Zaloty, 1894) są doskonałym plastycznym przedstawieniem zwyczajów bronowickich opisanych przez Wyspiańskiego, dla którego Włodzimierz Przerwa-Tetmajer stanowił pierwowzór postaci Gospodarza. Obraz, co podkreślał malarz w swym artystycznym credo, zrywając z dotychczasowym dorobkiem, został jednak pozbawiony literackich czy historiozoficznych inklinacji. Epatuje postimpresjonistyczną formą, jest czysto wizualnym doświadczeniem.

Szymon Piotr Kubiak