One Week at Demarco Gallery | Jeden Tydzień w Galerii Demarco

Maria Michałowska (1925–2018) jest artystką zaliczaną do grona najważniejszych przedstawicieli sztuki konceptualnej w Polsce. Po studiach w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu (obecnie Akademia Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta) współtworzyła tamtejszą scenę artystyczną, która w latach 60. i 70. XX w. pozostawała pod wpływem progresywnych idei upowszechnianych między innymi przez krytyka i teoretyka sztuki Jerzego Ludwińskiego (1930–2000). Promowany przez niego zwrot konceptualny i sztuka pojęciowa zyskały w środowisku wrocławskim szeroki rezonans i zaowocowały twórczymi eksperymentami, wpływając również na poszukiwania twórcze Michałowskiej.

Konceptualno-refleksyjne uprawianie sztuki spajało odtąd prace artystki realizowane w różnorodnych mediach. Michałowska uprawiała malarstwo i rysunek, tworzyła obiekty i intensywnie wykorzystywała możliwości fotografii. W latach 70., za sprawą popularnej wówczas filozofii integrowania sztuki i życia, szczególne miejsce w jej dorobku zyskały efemeryczne działania i zdarzenia konceptualne, w przebiegu których kluczowe stały się interakcje z publicznością. Rola widzów zmieniła się z pasywnej konsumpcji sztuki, w aktywną ingerencję w jej kształt. Działania partycypacyjne przeniosły akcenty definicji dzieła z materialnych obiektów będących dotychczas domeną sztuki, na relacje zachodzące pomiędzy uczestnikami zdarzeń inspirowanych przez artystów.

W 2020 r. do kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie trafiła dokumentacja jednej z najbardziej znanych akcji konceptualnych Michałowskiej zrealizowanej w 1972 r. w Galerii Richarda Demarco w Edynburgu. Akcja zatytułowana One Week at Demarco Gallery rozpoczęła się 20. sierpnia i trwała tydzień. W jej trakcie publiczność odwiedzająca galerię notowała swoje wrażenia, uwagi i przemyślenia na przygotowanych przez artystkę kartach z kalendarza. Powstałe w ten sposób zapiski oraz fotografie dokumentujące przebieg zdarzenia stały się integralną częścią pracy Michałowskiej i próbą uchwycenia energii zainicjowanego przez nią spotkania.

Magdalena Lewoc