Motowidło stojakowe
1701 — 1900
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Jest częścią kolekcji: Kultura materialna Pomorza Zachodniego
Dla mieszkańców dawnych wsi len i konopie były podstawowymi surowcami do produkcji wielu przedmiotów codziennego użytku. Z lnu szyto odzież i pościel, a konopie służyły do wyrobu powrozów i worków. Proces ich produkcji od momentu siewu do otrzymania gotowych wyrobów był jednak długi i pracochłonny.
Rośliny po zebraniu suszono, a następnie obijano w celu oddzielenia torebek nasiennych od słomy. Kolejnym etapem było moczenie, trwające do momentu, w którym włókno zaczynało odstawać od łodyg. Po namoczeniu łodygi suszono na słońcu lub nad ogniem, a następnie międlono, czyli tarto, oddzielając zdrewniałe części (paździerze) od włókien, przy użyciu międlicy oraz cierlicy. Narzędzia te działały na zasadzie mechanizmu nożycowego i były do siebie podobne. Zazwyczaj różniły się między sobą tym, że międlica posiadała miecz pojedynczy, a cierlica dwudzielny.
Etnograf Kazimierz Moszyński zauważa, że w niektórych regionach międlica służyła tylko do obróbki konopi, cierlica zaś do obróbki i konopi i lnu. Len tarło się tylko na cierlicy, natomiast konopie najpierw łamano na międlicy, a następnie tarło się na cierlicy.
Odwołanie do pracy wykonanej za pomocą cierlicy możemy znaleźć w przysłowiu, wyjaśniającym pochodzenie nazwy jednego z miesięcy:
Październik, bo paździerze baba z lnu cierlicą bierze.Zarówno przysłowie, jak i nazwa miesiąca podkreślają znaczenie włókiennictwa na wsi. Nawet kiedy przemysł włókienniczy podlegał intensywnej industrializacji, w gospodarstwach wiejskich nie tylko Pomorza Zachodniego nadal ręcznie wytwarzano włókna lniane i konopne przy użyciu urządzeń takich jak prezentowana cierlica.
Pochodzi ona z XIX w. i zdobiona jest ręcznie malowanym motywem serca. Obok kwiatów (zwłaszcza tulipanów), rozet oraz innych wzorów geometrycznych, takich jak koła czy kropki, motyw ten często pojawiał się zarówno na meblach, jak i innych przedmiotach codziennego użytku, które znajdowały się w izbach pomorskich chałup. Dekorowanie sprzętów było nie tylko wyrazem poczucia estetyki dawnych Pomorzan, ale również miało znaczenie symboliczne. Zdobiące cierlicę serce kojarzone jest nie tylko z miłością, ale uznawane jest także za siedlisko szczęścia i ludzkiej inteligencji.
Agnieszka Słowińska
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 68.7 cm, szerokość: 93.2 cm
Rodzaj obiektu
cierlica, narzędzie
Technika
techniki stolarskie, malowanie
Tworzywo / materiał
drewno, farba
Pochodzenie / sposób pozyskania
pozyskanie własne
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
nieznany
1701 — 1900
Muzeum Narodowe w Szczecinie
nieznany
1876
Muzeum Narodowe w Szczecinie
nieznany
1801 — 1939
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.