Portret Janklowej

Jan Gotard, współtwórca „Bractwa św. Łukasza”, uczeń Tadeusza Pruszkowskiego, przyjaciel Antoniego Michalaka, utrwalał wyjątkową legendę Kazimierza nad Wisłą jako kolonii artystycznej. Jednak ten artysta, mistrz nastroju, tworzył głównie portrety jego mieszkańców, tworząc niewyidealizowaną, niewyszukaną galerię postaci. Gotard malował ostro i precyzyjnie. Za pomocą wyrazistego rysunku, ostrej linii odtwarzał postaci pijaków, bab, znachorek, kazimierskich dziadów, pozujących mu za niewielką opłatą. Te werystyczne i prozaiczne sceny, poprzez nawiązania do wzorców sztuki dawnej, zawierały w sobie jednocześnie dramaturgię. Gotard, tworząc portret społeczności kazimierskiej, stosował staranny rysunek, głęboki światłocień, akcentował ekspresję gestów. Współczesne postaci malowane były poprzez wizualne skojarzenia z dawnym malarstwem niderlandzkim i holenderskim.

Skupienie na szczególe i swoisty naturalizm indywidualizowały postaci, zarazem separując je z przestrzennego kontekstu. Artysta ukazywał je skupione na prostych czynnościach, a zarazem odrealnione, widmowe, ukazane w metafizycznym bezczasie. Oprócz dawnych technik malarskich, opartych na starannym akademickim wykształceniu i znajomości dawnych technologii, Gotard posługiwał się technikami graficznymi. W litografii wykonał portret Janklowej, żony Jankiela pośredniczącego w wynajmie pokoi dla letników. Praca pochodzi z nieco późniejszego okresu twórczości, odznaczającego się rezygnacją z ostrego kontury i wyrazistego rysunku postaci. Gotard ukazał twarz kobiety poprzez delikatny modelunek, wydobyty miękkim układem cienia i światła. Litografia została jednocześnie potraktowana z niezwykłą pieczołowitością, sugestywnie prezentując wizerunek starszej kobiety z zaznaczonymi zmarszczkami wskazującymi na trudy życia. Ten psychologiczny portret wyobrażony został jednocześnie z czułością, werystycznie oddana twarz staruszki promieniuje świetlistością, emanuje skupieniem i powagą. Portret Janklowej zdaje się wyłaniać z tła jako dosadny sposób wyrażania obecności drugiej osoby.