Jan Regemann
1772
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Polska sztuka medalierska od XVI wieku do XVIII wieku
Medal na cześć pochodzącego z Włoch teatyna Antoniego Marii Portulapiego (1713–1791) powstał z inicjatywy króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764–1795).
Zakonnik po odebraniu we Włoszech gruntownego wykształcenia przybył do Rzeczypospolitej w 1740 roku jako nauczyciel założonego w 1737 roku Kolegium Teatynów w Warszawie. Za jego sprawą szkoła ta wyrosła na nowoczesną placówkę kształcącą „obywatelów gotowych do wypełniania obowiązków obywatelskich wobec Rzeczypospolitej, czy to w czasie pokoju, czy podczas wojny”. Jej wychowankiem i zarazem uczniem Portulapiego był przyszły król polski Stanisław August Poniatowski. Ceniony przez władze zakonne Portalupi w 1750 roku objął stanowisko zwierzchnika (superiora) teatynów w Polsce, które sprawował do połowy lat 80. Był on kapelanem nadwornym Augusta III (1733–1763), a po jego śmierci znalazł się w najbliższym otoczeniu Stanisława Augusta, bywał na obiadach czwartkowych. Obdarzony zaufaniem monarchy Portalupi w 1774 roku stał się spowiednikiem króla. W tym też roku powstał interesujący nas medal.
Awers pracy przedstawia popiersie Antoniego Portulapiego, ukazane w prawym profilu w stroju zakonnym z piuską na głowie, otoczone napisem: „ANTON[ius] PORTALUPI RECTOR COL[legii] NOB[ilium] WARS[aviensis] P[raepositus] P[atrum] THEAT[norum]”, w tłumaczeniu: „Antoni Portalupi, rektor warszawskiego Collegium Nobilium ojców teatynów”. U dołu odczytujemy sygnaturę autora: HOLZHAEUSSER.F[ecit]. Na odwrocie widnieje postać zakonnika siedzącego pod drzewem laurowym w donicy. Po lewej stronie stoi konewka, w tle rosną cyprysy. Szata roślinna zdaje się nawiązywać do Włoch, skąd przybył do Polski uformowany już intelektualnie Portalupi, by służyć nowej ojczyźnie zgodnie z dewizą zamieszczoną nad przedstawieniem: „QUAM COLUI EA TEGOR”, w tłumaczeniu: „Odkrywam to, com zaszczepił”. Napis poniżej zawiera z kolei królewską dedykację dla Portulapiego: „INSTITUTORI IUVENTUTIS SUAE STAN[islaus] AUG[ustus] REX MDCCLXXIV”, w tłumaczeniu: „Nauczycielowi w młodości swej Stanisław August król, 1774”.
Stemple tego medalu, znanego obecnie w srebrnych i brązowych odbitkach, zostały zabrane przez Rosję do Petersburga w 1868 roku. Zwrócono je Polsce w 1924 roku.
Tomasz Markiewicz
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt:
Rodzaj obiektu
medal
Technika
bicie stemplem
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Lublinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
Holzhaeusser, Jan Filip
1772
Muzeum Narodowe w Lublinie
1701 — 1800
Muzeum Okręgowe w Toruniu
nieznany malarz flamandzki
1680 — 1700
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Zamkowe w Malborku
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna
0/500
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Używamy plików cookie, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Plikami cookie możesz zarządzać, zmieniając ustawienia swojej przeglądarki internetowej. Więcej informacji w Polityce prywatności.
Zarządzaj plikami cookies:
Ten rodzaj plików cookies jest niezbędny do funkcjonowania serwisu. Możesz zmienić ustawienia swojej przeglądarki tak, aby je zablokować, jednak strona nie będzie wtedy działała prawidłowo.
WYMAGANE
Służą do pomiaru zaangażowania użytkowników i generowania statystyk na temat serwisu w celu lepszego zrozumienia, jak jest używany. Jeśli zablokujesz ten rodzaj cookies nie będziemy mogli zbierać informacji o korzystaniu z serwisu i nie będziemy w stanie monitorować jego wydajności.