Miara na zboże (korzec)

Korzec to okrągły wykonany z łubu pojemnik do odmierzania artykułów sypkich, przede wszystkim zboża. Dopuszczenie korca do obrotu rynkowego wymagało jego zalegalizowania przez lokalny urząd miar i wag. Legalizację poświadczał znak wypalony specjalnym stemplem na ściance pojemnika, gwarancja dokładności. Kontrole korców trzeba było powtarzać systematycznie, na Pomorzu co 2–3 lata. W praktyce, zwłaszcza na wsiach, często posługiwano się korcami bez legalizacji, dlatego też zdarzały się odchylenia od objętości wzorcowej. Korce miały znaczną pojemność, która różniła się w zależności od regionu. Wykonywano też mniejsze od nich półkorce oraz miary litrowe (1, 2, 5, i 10 l.). Na pomorskie wsie rzadko docierały wagi cechowe, dlatego korce miały duże znaczenie i szerokie zastosowanie. Odmierzano nimi nie tylko ziarno na sprzedaż, ale również na siew, pożyczki sąsiedzkie, wcześniej też przy powinnościach pańszczyźnianych. Tajniki wyrobu korców przekazywane były z pokolenia na pokolenie, na zasadzie tradycji ustnej. Ze szczególną starannością wykonywano korce wzorcowe, których objętość była odniesieniem przy wykonywaniu pozostałych miar. Każda wieś miała swój korzec wzorcowy. Prezentowany korzec pochodzi z 1. połowy XIX wieku. Wykonany został z łubu dębowego. Miara ma żelazne okucie, które biegnie wokół górnej krawędzi oraz obejmuje promieniście dno. Wzmacnia ono konstrukcję pojemnika, ale też chroni przed próbą modyfikacji jego objętości. Górna obejma korca połączona jest prętem, tzw. strychulcem, który wskazywał wysokość, do której trzeba było nasypać ziarno. Korzec wyposażony jest w uchwyty, co było typowe dla dużych miar. Ma cechowania w postaci godła z pruskim orłem, znakiem urzędu, datą 1816 oraz latami, w których poddany został kontroli (końcowe cyfry danego roku).

Agnieszka Słowińska