Kompozycja fakturowa XXIII

„Kompozycja fakturowa XXIII” z 1958 roku – abstrakcyjna praca reliefowa, to jedna z prac-wizytówek Bronisława Kierzkowskiego, zaliczanego do grona twórców uprawiających tak zwane malarstwo materii. Konsekwentnie zaczął stosować tę charakterystyczną dla siebie technikę płaskorzeźbioną w gipsie od około 1957 roku. Początkowo próbował włączyć do niej kolor jednak szybko porzucił pędzel i farby, tworząc monochromatyczne obrazo-przedmioty z pozamalarskich, nieartystycznych tworzyw. Barwa w tych pracach ujawnia się dzięki efektom światłocieniowym, a linie wyznaczają użyte w kompozycjach materiały. Tworzył prace fakturowe ze stiuku z wgniecionymi kamykami, drutami, metalowymi siatkami i szablonami przemysłowymi, dynamiczne, oryginalne asamblaże zawieszone między malarstwem a rzeźbą. W połowie lat pięćdziesiątych Kierzkowski odbył podróż po Afryce Północnej, której rozległe pustynne przestrzenie w stonowanych monochromatycznych barwach wywarły na nim mocne wrażenie i odcisnęły piętno na jego twórczości.

Prace Kierzkowskiego były prezentowane w Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MoMA) w Nowym Jorku podczas wystaw: „15 Polish Painters” oraz „The Art of Assemblage” (obie ekspozycje odbyły się w 1961 roku) oraz „Painting and Sculpture” (1965). Amerykański kurator sztuki William C. Seitz pisał, że reliefy Kierzkowskiego mają w sobie coś z surowości pustynnego krajobrazu, a jeśli są w nich jakieś ślady życia – to szkielety lub skamieliny na wypalonym przez słońce piasku. Kierzkowski realizował również monumentalne rzeźby, instalacje przestrzenne, czasem ruchome i połączone z dźwiękiem.

Marlena Chybowska-Butler