Tronująca Madonna z Dzieciątkiem

Rzeźba Marii tronującej z Dzieciątkiem jest najstarszą z zachowanych maryjnych figur kultowych pochodzących z terenu Pomorza Zachodniego. Reprezentuje typ przedstawienia określany mianem Tronu Mądrości (łac. Sedes Sapientiae), popularny zwłaszcza w środowisku zakonu cysterskiego.

Tronem Mądrości nazywał Marię św. Bernard z Clairvaux (1090–1153). Termin zaczerpnięty z wczesnochrześcijańskich utworów literackich odnosi się do idei Marii stanowiącej tron Wcielonego Logosu – Mądrości Bożej, zgodnie z dogmatem jej Bożego rodzicielstwa.

Typowy dla sztuki romańskiej hieratyzm postaci osiągnięto poprzez statyczną i niemal schematyczną kompozycję rzeźby budowanej z prostych brył, minimalizm gestów oraz rytmizację modelunku szat. Stylistyka ta docierała na Pomorze w XIII wieku poprzez Gotlandię stanowiącą ówcześnie centrum handlowe i artystyczne regionu bałtyckiego. Figury tego typu zwykle ustawiane były w nastawach ołtarzowych o strukturze baldachimowej.

Fundacja prezentowanej rzeźby wiązana jest z zakonem cystersów z Kołbacza ze względu na jej pochodzenie. Gardno, gdzie figura została znaleziona, niegdyś należało do dóbr tego największego i najważniejszego w średniowieczu opactwa na Pomorzu.

Rzeźba prezentowana jest na wystawie stałej Misterium Światła. Sztuka średniowieczna na Pomorzu.

Kinga Krasnodębska