Odpoczynek Św. Rodziny w drodze do Egiptu

Obraz przedstawia scenę znaną z Apokryfów Nowego Testamentu, w Ewangeliach znajdziemy tylko wzmiankę o tym, że król Herod dowiedziawszy się od Trzech Mędrców o narodzinach Mesjasza w Betlejem rozkazał zgładzić wszystkich tamtejszych chłopców (do lat trzech). Św. Józef, opiekun Jezusa, został ostrzeżony we śnie przez anioła, aby udał się wraz z Marią i małym Jezusem do Egiptu. O przebiegu samej podróży Ewangelie milczały, stąd artyści, opierając się na apokryfach dość swobodnie traktowali ten temat. Scena ucieczki do Egiptu była częstym tematem wśród malarzy. Zwykle ukazywano siedzącą Marię z Dzieciątkiem siedzącym na kolanach i św. Józefa stojącego z tyłu. Scena rozgrywała się zwykle na tle pejzażu. Scenie towarzyszy osiołek, na którym Matka Boska wraz z Dzieckiem jechała - tutaj też widać głowę osiołka, słabo widoczną z boku obrazu. Święty Józef przedstawiony jako starszy mężczyzna przedstawiony jest nieco z tyłu, chroniąc obecnością Matkę z Dzieciątkiem. Malarz ukazał tutaj dodatkowo intymną chwilę, kiedy to Maria (tuż przed momentem) karmiła Jezusa (widać obnażoną pierś). Przedstawienie Matki Bożej karmiącej Dzieciątko było bardzo popularne od czasów średniowiecza, według wierzeń posiadanie w domu takiego obrazu chroniło przed głodem. Dzieciątko jest nagie, dzięki czemu widz oglądający obraz widział ciało Chrystusa, a zarazem sama czynność karmienia wskazuje na Jego człowieczeństwo. Nimb w kształcie krzyża nad głową Dzieciątka wskazuje na Jego posłannictwo (odkupienie ludzkości na krzyżu - nimb taki w ikonografii przysługuje tylko Chrystusowi). Tadeusz Kuntze (Konicz), zwany we Włoszech Taddeo Polacco był nadwornym malarzem biskupa Stanisława Załuskiego. Największe mistrzostwo osiągnął w malarstwie religijnym, wprowadzając do scen pejzaż i preferując świetlistą gamę kolorów (róże i błękity), pod koniec życia tworzył też sceny rodzajowe.

Bożena Rybkowska