Wszystkie ptaki składają hołd parze ptaków Feng

Chińska makata – tkanina z czasów panowania dynastii Qing. Kompozycja zatytułowana jest „Wszystkie ptaki składają hołd parze ptaków Feng (Fenghuang)”. W centralnej części kompozycji znajduje się para „ptaków królewskich” – Fenghuang – otoczona wizerunkami innych ptaków, roślin i przyrody nieożywionej, z których każdy ma znaczenie symboliczne. Tkanina składa się obecnie z dwóch części. W trakcie badań prowadzonych przez Małgorzatę Podkańską w 2016 roku stwierdzono, że pierwotnie była to tkanina  o przybliżonych rozmiarach 350 x 750 cm. Powstała ze zszycia 6 pionowych pasów tkaniny. Kompozycja przedstawia od strony lewej roślinność i ptaki, u dołu zbocze góry porośnięte wierzbami, migdałowcami, bambusami i krzewami piwonii, storczykami, chryzantemami i drobnymi kwiatami. Każde z drzew jest schronieniem dla wielu gatunków ptaków: zimorodka, ibisa, żurawi, sójki i pary papug, jaskółek i wielu innych, drobnych gatunków. Środek zajmuje legendarny, fantazyjnie upierzony ptak Feng zrywający się do lotu ze skały. Pióra ogona są opracowane bardzo misternie i zajmują połowę wysokości makaty. Kompozycja zawiera również pawie, ich dzioby są otwarte jakby w nawoływaniu. Kompozycja jest dynamiczna, świadczy o kunszcie technicznym i artystycznym warsztatu. Ptaki zostały przestawione w wyszukanych pozach – zrywające się do lotu, pływające, balansujące. Dbałość o oddanie struktury i faktury piór jest tutaj zdumiewająca. Tło w większości powierzchni ceglastoczerwone, obecne kolory ptaków i roślinności to srebrzystobiałe i kremowe biele, rozbielony błękit i granat, zieleń i zielonogranatowa metaliczna nić imitująca efekt pawich piór. Haft ręczny na podkładzie papierowym, częściowo wypukły, na podłożonych bawełnianych niciach. Nici haftu jedwabne, częściowo nie skręcone i bawełniany „sznureczek”- ścieg zwany „atłaskiem” i „kładziony”. Tło całkowicie zahaftowane bawełnianymi nićmi nakładanymi w kształcie rozetek. Całość utrzymana w odcieniach beżu i szarości. Obrzeże makaty z nici bawełnianych i pasków papieru, pierwotnie z pozłotą – motyw stylizowanych smoków i ptaków. Nie są znane szczegóły pozyskania tej makaty. Wiadomo natomiast kiedy została zamontowana w płycinach Sali Kolumnowej Zamku w Łańcucie - na przełomie XVII i XVIII wieku. Makata datowana jest na koniec XVII i pierwszą połowę XVIII wieku. Stwierdzono to na podstawie analizy technicznej, formalnej, ikonograficznej i symbolicznej. Obecnie obiekt znajdujący się w Sali Kolumnowej w Muzeum Zamek w Łańcucie jest repliką makaty. Proces tworzenia repliki był również interesujący i pracochłonny, wymagał wykonania fotografii cyfrowej w wysokiej rozdzielczości. Najpierw z uzyskanego odwzorowania usunięto tło, pozostawiając haft. Na wydrukach wykonano odręcznie retusz i uzupełnienia malarskie. W replice odtworzono oryginalny kolor tła sprzed 200 lat. Zabezpieczona, oryginalna makata oczekuje na dalsze prace konserwatorskie i stworzenie osobnej galerii.

Dorota Rajchert