Pudełko w kształcie muszelki

Tabakierka od pary należy do dziesięcioelementowego kompletu toaletowego zawierającego ponadto parę lichtarzy jednoświecowych, dwie pary różnej wielkości szkatułek, oprawę na szczotkę (Wil.510-Wil.519). Srebra z serwisu są dziełem berlińskiego złotnika działającego w 1. poł. XVIII w., podpisującego się jako Röhner. O unikatowej wartości artystycznej tego serwisu stanowi dekoracja wieczek szkatułek, boków puzderek oraz podstaw i trzonów lichtarzy stworzona z powierzchni całkowicie pokrytych emalią i ozdobionych nakładkami wykonanymi z czystego złota, zw. emalią saksońską. Zamawiającym i dystrybutorem tego typu luksusowych wyrobów był Pierre Fromery, płatnerz i handlarz wyrobami galanteryjnymi, który w 1685 r. przybył do Berlina z Paryża. Fromery oraz jego syn Alexander (handlujący również medalami) zlecali zapewne wykonanie płytek z tą oryginalną dekoracją berlińskim specjalistom. Serwis należy do grupy wyjątkowych dzieł, zdobiących najbogatsze skarbce władców w Monachium, Wiedniu, Danii oraz muzealne zbiory w Hamburgu czy Bostonie.

Pojemnik w kształcie muszelki nakryty jest pokrywką o podobnym kształcie. Dekiel dekorowany jest pośrodku głową antycznego mędrca na prostopadłościennym postumencie. Po bokach nakładki wkomponowane w dekorację malarską z regencyjną kratką i zawieszonymi nad nimi girlandami kwiatowymi. Boki puzderka obłożone dekoracyjną emalią. Na jej białym tle malowane są wielobarwne kompozycje z kwiatami. Na powierzchni emalii nałożone misternie cyzelowane złote postacie mitologiczne, rezerwy w panopliach oraz kartusze herbowe. W jednym z kartuszy zwieńczonym koroną, podtrzymywanym przez wspartego na dwóch łapach lwa, monogram wiązany z literami „CA”. Na spodniej części pudełeczka widoczek z imaginowanymi zabudowaniami wśród drzew.

Tabakierka wraz z całym kompletem (zwanym w XIX w. Gotowalnią) była pokazywana warszawskiej publiczności podczas Wystawy starożytności i przedmiotów sztuki w 1856 r. w pałacu hr. Augustostwa Potockich przy Krakowskim Przedmieściu 32 (dziś: Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego). Serwis opisano w katalogu tej wystawy pod pozycją 513.

Joanna Paprocka-Gajek