Zesłanie Ducha Świętego

Płaskorzeźba ze sceną Zesłania Ducha Świętego zamyka cykl 11 rzeźbionych obrazów niegdyś wypełniających szafę retabulum ołtarzowego z kościoła we Wkryujściu. Przedstawienie uzupełnia program ikonograficzny ołtarza poświęconego tematyce pasyjnej o wątki eklezjologiczne. Wydarzenie biblijne mające miejsce w Wieczerniku interpretowane jest jako symboliczny początek Kościoła. Duch Święty został zesłany z niebios po Wniebowstąpieniu Jezusa, zgodnie z obietnicą daną uczniom (Łk 24, 49), jako natchnienie i moc do urzeczywistnienia idei powszechnej ewangelizacji. Duch Święty z uwagi na dary, które niesie, jest podstawowym motywem w obrazach poświęconych tej tematyce. Przedstawiany bywa pod postacią ognia, promieni lub gołębicy. Kompozycja przedstawienia na płaskorzeźbie wkryujskiej inspirowana jest drzeworytem Hansa Schäufeleina powstałym w ramach cyklu ilustracji do książki „Liber Passionis” Ulricha Pindera. Drzeworyt niemieckiego mistrza sugeruje, że brakujący fragment płaskorzeźby w górnej partii płyty mógł być wypełniony przedstawieniem gołębicy o rozpostartych skrzydłach, unoszącej się ponad uczniami Jezusa zgromadzonymi wokół Marii. Książka Ulricha Pindera, osobistego lekarza elektora Fryderyka III von Sachsen, bogato ilustrowana drzeworytami wybitnych mistrzów, została wydana w jego własnej oficynie wydawniczej w Norymberdze w 1507 roku. Upowszechnienie się techniki druku w Europie XV wieku, nieodłącznie związanego z grafiką, przyczyniło się do popularyzacji i upowszechniania motywów obrazowych w sztuce. Dzięki mistrzowskiemu opanowaniu techniki wycinania czy grawerowania matrycy przez późnośredniowiecznych mistrzów, takich jak Martin Schongauer, Hans Schäufelein, czy Monagramista AG, na których wzorował się mistrz płaskorzeźb ołtarza wkryujskiego, grafika wzniosła się ponad działalność rzemieślniczą, stając się jedną z dziedzin sztuki.

Kinga Krasnodębska